Hugur - 01.01.1996, Side 57

Hugur - 01.01.1996, Side 57
Kosningar 55 niðurstaða er ekki í samræmi við óskir meirihlutans því 75% kjósenda telja Helga slæman. Sá frambjóðandi sem flestir hefðu sætt sig við er Ása, en hún komst ekki í úrslit. * Sá stjómmálafræðingur sem fyrstur fjallaði um hveijum vandkvæðum er bundið að leiða almannavilja í ljós með kosningum var franskur markgreifi sem kenndur er við greifadæmi sitt, Condorcet. Hann var uppi á árunum 1743-1794 og er einn af merkustu fulltrúum frönsku upplýsingarinnar. Um hans daga var mikið rætt um jafnrétti og lýð- ræði en Condorcet sýndi fram á að þótt lýðræðislegar aðferðir við ákvarðanatöku kunni að vera ágætar um margt þá tryggja þær ekki að niðurstaðan endurspegli neitt sem kallast getur „vilji almennings“. Síðan á 18. öld hafa ýmsir stærðfræðingar, stjórnspekingar og hag- fræðingar fjallað um svipuð efni og Condorcet og velt því fyrir sér hvernig leiða megi ákvörðun fyrir hóp af gildismati eða vilja einstaklinganna. Einhver merkilegasta niðurstaðan í þessum fræðum er yfirleitt kennd við Bandaríkjamanninn Kenneth J. Arrow. Hann sannaði að séu þrír eða fleiri kostir í boði sem einstaklingar geti raðað í forgangsröð á alla mögulega vegu þá sé engin leið að ákvarða forgangsröð hópsins út frá forgangsröð einstaklinganna.3 * Arrow setti niðurstöður sínar fram í lítilli bók sem kom út árið 1951 og heitir Social Choice and Individual Values. Á íslensku gæti hún heitiö Sameiginlegar ákvarðanir og gildismat einstaklinganna. Spuminguna, sem Arrow veltir fyrir sér, má orða einhvem veginn svonæ Ef við vitum um forgangsröð sérhvers einstaklings í hópi getum við þá reiknað út forgangsröð hápsins, eða með öðrum orðum - er til fall sem reiknar forgangsröð hóps út frá forgangsröð einstaklinganna í honum? 3 Um þá Condorcet og Kenneth Arrow hefur lítið verið ritað á íslensku svo ég viti til. Helst má nefna fjórða kaflann í bók Þorsteins Gylfa- sonar Tilraun um heiminn. Sá kafli er unninn upp úr fyrirlestri sem Þorsteinn flutti eitt sinn. Ég var þar meðal áheyrenda og það var af orðum Þorsteins sem áhugi minn á kosningafræðum kviknaði fyrst.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.