Hugur - 01.01.1996, Page 57

Hugur - 01.01.1996, Page 57
Kosningar 55 niðurstaða er ekki í samræmi við óskir meirihlutans því 75% kjósenda telja Helga slæman. Sá frambjóðandi sem flestir hefðu sætt sig við er Ása, en hún komst ekki í úrslit. * Sá stjómmálafræðingur sem fyrstur fjallaði um hveijum vandkvæðum er bundið að leiða almannavilja í ljós með kosningum var franskur markgreifi sem kenndur er við greifadæmi sitt, Condorcet. Hann var uppi á árunum 1743-1794 og er einn af merkustu fulltrúum frönsku upplýsingarinnar. Um hans daga var mikið rætt um jafnrétti og lýð- ræði en Condorcet sýndi fram á að þótt lýðræðislegar aðferðir við ákvarðanatöku kunni að vera ágætar um margt þá tryggja þær ekki að niðurstaðan endurspegli neitt sem kallast getur „vilji almennings“. Síðan á 18. öld hafa ýmsir stærðfræðingar, stjórnspekingar og hag- fræðingar fjallað um svipuð efni og Condorcet og velt því fyrir sér hvernig leiða megi ákvörðun fyrir hóp af gildismati eða vilja einstaklinganna. Einhver merkilegasta niðurstaðan í þessum fræðum er yfirleitt kennd við Bandaríkjamanninn Kenneth J. Arrow. Hann sannaði að séu þrír eða fleiri kostir í boði sem einstaklingar geti raðað í forgangsröð á alla mögulega vegu þá sé engin leið að ákvarða forgangsröð hópsins út frá forgangsröð einstaklinganna.3 * Arrow setti niðurstöður sínar fram í lítilli bók sem kom út árið 1951 og heitir Social Choice and Individual Values. Á íslensku gæti hún heitiö Sameiginlegar ákvarðanir og gildismat einstaklinganna. Spuminguna, sem Arrow veltir fyrir sér, má orða einhvem veginn svonæ Ef við vitum um forgangsröð sérhvers einstaklings í hópi getum við þá reiknað út forgangsröð hápsins, eða með öðrum orðum - er til fall sem reiknar forgangsröð hóps út frá forgangsröð einstaklinganna í honum? 3 Um þá Condorcet og Kenneth Arrow hefur lítið verið ritað á íslensku svo ég viti til. Helst má nefna fjórða kaflann í bók Þorsteins Gylfa- sonar Tilraun um heiminn. Sá kafli er unninn upp úr fyrirlestri sem Þorsteinn flutti eitt sinn. Ég var þar meðal áheyrenda og það var af orðum Þorsteins sem áhugi minn á kosningafræðum kviknaði fyrst.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Hugur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.