Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1888, Side 93

93
að eyða tíma til að búa þær til, sem er mikið vanda-
verk.
Samkvæmt því, sem lijer er tekið fram að framan,
verður það ekki stjórnarinnar eða löggjafarvaldsins eins,
að bera umhyggju fyrir menntun alþýðu; heldur ekki
verður það á valdi alþýðunnar sjálfrar að öllu leyti,
hvernig hún vill liaga uppeldis- og kennslumálefnum
sínum. pjóð og stjórn haldast í höndur og vinna sam-
an að því verki, sem er mesta velferðarmál landsins, og
svo mun það bezt fara. Ef alþýðan er ein um kituna,
er hætt við, að liún verði of sljó í ýrnsum framkvæmd-
um til framfara, og láti sjer nægja of lítið ; ef hún ætti
ein að dæma í sjálfrar sín sök, er liætt við, að henni
sæist yfir galla og lýti, sem aðrir óviðkomandi sæju
betur, og sem hægt væri að ráða til bóta með lítilli
fyrirhöfn; lienni myndi og veita örðugt sakir vankunn-
áttu og fjeleysis að gera nokkrar verulegar endurbætur.
En tæki landstjórnin aptur á móti öll kennslu- og upp-
eldismálefni að sjer að öllu leyti, og vildi stjórna þeim
á eigin hönd, svo að alþýðan sjálf yrði afskiptalaus um
þau, þá er víst, að áhugi alþýðu dofnaðij og hún myndi
innan skamms skoða þetta mál sjer óviðkomandi, jafn-
vel fá óbeit á því, og þá væri illa farið; því að án á-
huga og velvilja alþýðunnar sjálfrar — ef hún vill ekki
leggja fje í sölurnar til framfara börnum sínum og
eptirkomendum,—er það torvelt, ef ekki ómögulegt, fyrir
nokkra landstjórn að lirinda þessu máli í viðunanlegt
horf.
En af því að sá þáttur, sem landstjórnin eða lög-
gjöíin á að eiga í menntunarframförum þjóðarinnar, er
svo stórvægilegur, þá er það skylda löggjafarvaldsins að
vinna sem rækilegast að því að sínu leyti, að verulegra
endurbóta verði ekki lengi að bíða, og það gerir það
með því að semja og samþykkja góð lög um menntun