Morgunn - 01.06.1921, Blaðsíða 108

102
M 0 R Gr U N N
kunnugur. Mér flnstTþau áhrif, sera frá henni hafa borist
hingað tíl lands á síðari árum, benda greinilega í þá átt-
ina. Saraa finat mér ura;Aiboe Rasmussens málið. Það
var ekki kirkjan, sem í þvi máli hélt uppi merki andlegs
frelsis; hún gerði ekkert annað en að ofsækja, að undan-
teknura einum presti. Það voru lögfræðingarnir, hæsti-
réttur, sem bjargaði þá sæmd Danraerkur.
Og nú vík eg að síðustu aftur að þvi, sem eg byrjaði
á, samdrættinum milli hinnar dönsku og íslenzku kirkju.
Það er fjarri mér að áfellast nokkurn mann fyrir það, að
hann vill sýna dönskura kirkjumönnum vinarþel og bróð-
urhug. En hitt er mér ant ura, að við reynurast þá þeir
skörungar í þeirri vináttu að gjalda varhuga við því, að
danska kirkjan leiði okkur á glapstigu. Því að vegir
ófrjálslyndisins og þröngsýnisins eru glapstigir. Ef vin-
áttan helzt, ættum við að telja það okkar metriað að reyna
að gera dönsku kirkjuna ögn frjálslyndari og víðsýnni, en
varast að láta hana þrengja fyrir okkur útsýnið.
Því að íslenzk kirkja er að langmestu leyti frjálslynd
kirkja. Veik er hún og vanmáttug, fátæk og fyrirferðar-
lítil. En enn verður ekki sú sæmd af henni tekin, að hún
sé yfirleitt frjálslynd. Berið, rétt til dæmis, saman hirðis-
bréf biskups, dr. Jóns Helgasonar, við erindi embættis-
hróður hans í Álaborg, þegar hann var að segja spíritism-
anum ævarandi ófrið á hendur. Það leynir sér ekki, að
jarðvegurinn, aem þetta hvorttveggja er sprottið upp úr,
er haila ólíkur. Eg hygg, að frjáislyndið sé hið sanna
loftslag íslenzkrar kirkju, og að ef fyrir það tæki, mundi
hún deyja, af því að allur þorri Islendinga er af eðlisfari
frjálslyndir menn, með óvenjulega ríka tilhneiging til
þess að sjá hvert mál rætt frá sem fiestum hliðum. Mér
finst mikið benda á það, að það sé hlutverk islenzkrar
kirkju að halda fána frjálslyndisins hærra en nokkur önn-
ur kirkja á Norðurlöndum Þess vegna þykir mér vænt
um hana, og þess vogna tekur raig það sárt, að hún lendi
í nokkurri niðurlægirig.
»Þar sem víð*i)nid skín«., segir vestur-íslenzka skáldið
í sínu fegursta kvæði. Eg á ekki betri hamingjuósk til
handa andlegu lífi þjóðar- minnar en að þau orð megi ávalt
vera rituð með andlegu letri yfir kirkju þessa lands:
»Þar sem vlðsýnið skim.