Morgunn - 01.06.1967, Síða 15

MORGUNN
9
En hvernig á hann að sigra dauðann? Eða getur hann
aldrei sigrað hann, hvernig sem hann leggur sig fram til
þess? Það er augljóst mál, að maðurinn sættir sig ekki við
það að standa máttvana gagnvart valdi dauðans. Hann hlýt-
ur að reyna að ráða þá duldu gátu. Hann getur ekki notið til
fulls gleði lifsins, á meðan dauðinn hvílir yfir því eins og
svartur skuggi.
En hvernig á maður að fara að því að ráða þessa miklu
gátu? Hann reynir að berjast við sjúkdóma og sigra þá hvern
af öðrum. En nýir og nýir koma í staðinn. Dauðinn hefur
jafnan hæsta trompið á hendinni. Jafnhliða því, sem mönn-
um skilst þetta, leita þeir lausnarinnar á gátu dauðans á öðr-
um sviðum. Menn snúa sér að trúarbrögðunum og heimspek-
inni. Þar er huganum beint að því yfirnáttúrlega. Menn eru
huggaðir með því, að til sé æðra tilverusvið og að dauðinn
sé hliðið að því sviði, en það svið verði ekki skynjað með
líkamlegum skynfærum. Hér er reynt að gefa mönnum full-
vissu um framhald lífs eftir dauðann. En hvemig er það
framhald? Getur maður öðlazt nokkra þekkingu á þeirri til-
veru, sem þá tekur við? Og mundi sú þekking geta skýrt
gátu dauðans til fullnustu?
Kall dauðans er kall til þess óþekkta. Hann er gjörólíkur
öllu öðru, sem við þekkjum. Hann samræmist engum þekkt-
um lögmálum. Þess vegna er hann leyndardómur. Við get-
um á ýmsan veg lagað okkur eftir því, sem við þekkjum. En
dauðinn fer sínar leiðir. Er þá ekki ótti okkar við dauðann
fyrst og fremst ótti við það, sem við ekki vitum hvað er?
Nei. Ötti okkar er ekki fyrst og fremst við það óþekkta.
Það, sem við óttumst, er að verða að láta af hendi allt það,
sem við þekkjum og höfum aflað okkur. Hið óþekkta er að
sínu leyti eins og tómið. Við vitum ekkert hvað þar er að
óttast eða sækjast eftir. Ef við vissum það, væri það ekki að
öllu óþekkt lengur. Öttinn við það, að við eigum að missa
allt í dauðanum, það er megin atriðið og höfuðspurningin
varðandi dauðann. Gagnvart því, sem við þekkjum, og jafn-
vel þó sú þekking sé ófullkomin, kann maðurinn að geta