Búfræðingurinn - 01.01.1941, Blaðsíða 100

96
BÚFRÆÐINGURINN
Til áveitu er einnig notað vatn úr stöðuvötnum og jafnvel
uppsprettuvatn, þó óuppleyst efni séu ekki í slíku vatni, er það
nothæft til að veita ])ví á til völcvunar.
Það má telja, að til vökvunar sé nothæft allt vatn, sem er
laust við efni eða efnasamhönd, sem eru skaðleg fyrir gróður-
inn. Það vatn, sem hefir mikið í sér af sýrum og uppleystum
brennisteins- eða járnsamböndum, er lítt liæft til áveitu.
Brennisteinskís sameinast súrefni loftsins og myndar með
vatni brennisteinssýru, sem verkar eyðileggjandi á gróðurinn.
Sé mikil járnbrá í vatninu, myndar hún eftir hægfara af-
rennsli eða uppgufun úr áveituhólfunum loftþétt lag í rót-
irini, og þar sem það sígur niður í jarðveginn fyllir það snrærri
ganga og holur og lykur því fyrir loftáhrifin á jarðveginn,
eftir að vatnið er farið af. Saltvatn frá fiskþvotti, sem þekkt
er, að notað er til vökvunar, getur verið varasamt að nota.
Því hafi upplausnin meira saltmagn en svarar til 0,5 gr i
lítra af vatni, verkar það sem eitur á gróðurinn.
Auk þess verkar saltupplausn og óblandað sjávarflæði til
skaða á þann hátt að límbinda jarðefnin, og eðlisástand jarð-
vegsins versnar fyrir útilokun loftáhrifanna.
Úrgangsefni og afrennslisvatn frá sláturhúsi hefir á einum
stað verið notað til áveitu hér á landi með góðum árangri.
Með því fæst milcill áburður, en það má telja athugavert við
notkun þess, að með því eru möguleikar fyrir dreifingu sýkla.
Vatn það, sem notað er til áveitu hér á landi, er frá jökul-
ám, bergvötnum, uppsprettum, vatn frá stöðuvötnum, árflæði-
vatn sjóblandað, laugavatn og vatn úr skolpleiðslum og
blandið öðrum úrgangsefnum.
1. Jökulárnar.
Jökulárnar einkenna sig með hinum mikla framburði af
sandi og leir, sem þær flytja l'rá jökulurðunum meðfram og
undan ísbreiðunni, þær eru jafnaðarlega minnst skollitaðar
á haustin og veturna, en í sumarhitanum eykst bæði vatns-
rnagn þeirra og framburður.
Efnismagn fastra efna er mjög misjafnt í hinum ýmsu ám.
Þær, sem koma undan stærstu skriðjöklum landsins, hafa
rnestan framburð, en framburður þeirra er mjög misjafn að
gerð og gæðum. Nokkrar þeirra l'lytja vikursand, aðrar
einkum leir, sem er mulningur þeirra bergtegunda, sem eru í