Búfræðingurinn - 01.01.1941, Blaðsíða 173
Líkamsbygging búfjár.
Eftir Runólf Sveinsson
I.
I fjórum síðustu árgöngum Búfræðingsins hefir dálitið
verið ritað um fóðrun búpenings og áhrif hennar á afurð-
irnar. Hér skal nú drepið nokkuð á líkamsbyggingu helztu
búfjártegunda olckar og þýðingu hennar fyrir húfjáræktina
og afkomu bændanna.
Aðal búfjártegundir islenzkra bænda eru og hafa verið frá
því fyrsta: Nautgripir, sauðfé og hross. Þetta er það, sem i
daglegu tali er kallaður bústofn bænda. Það er sá grundvöllur,
sem fyrst og fremst skapar þá framleiðslu, sem efnaleg af-
lcoma bændanna hvílir á. Á síðustu árum hafa svo nýjar bú-
l'jártegundir bætzt við, sem hafa þýðingu fyrir frainleiðsluna,
en það eru alifuglar — aðallega hænsn —, loðdýr og svín. —
Afurðirnir, eða þær aðal neyzlu- og verzlunarvörur, sem
þessar búfjártegundir skapa, eru: Mjólk kúnna, kjöt og ull
sauðfjárins, vinna hrossanna, egg alifuglanna, feldir loðdýr-
anna og kjöt svínanna. Skinn hinna þriggja fyrst nefndu
eru líka verðmætar vörur, en verða fremur að teljast auka-
afurðir; ennfremur kjöt nautgripa og hrossa.
Allar kynbætur búfjár miða að því, að dýrin skili sem bezt-
um og mestum þeim afurðum, sem gefa bændunum arð í
aðra hönd.
Nú eru til í hinum ýmsu landbúnaðarlöndum mörg kyn
innan hverrar búfjártegundar, og einstök kyn skila þá stund-
um gagnólíkum afurðum. T. d. eru innan nautgripanna kjöt-
kyn, sem gefa mikið og verðmætt kjöt, en mjög litla mjólk,
og hrein mjólkurkyn, sem hafa lítið og verðlaust kjöt. Dráttar-
hestakyn og reiðhestakyn eru gagnólík. Sum sauðfjárkyn eru
eingöngu ræktuð vegna ullarinnar og önnur vegna kjöts-
ins o. s. frv.