Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2007, Side 43

Eigin(n)
41
merkinguna eitt. Staða þess í setningu var líka takmörkuð; það kom
jafnan á efitir eignarfomafninu/eignarfallinu, rétt eins og áhersluvið-
skejhi.
Ef til vill má leiða að því líkur að hin takmarkaða notkun eigin(n)
eigi einhvem þátt í því að orðið glataði fomri beygingu sinni. Auðvit-
að verður það seint sannað en benda má á að einu ótvírætt beygðu
dæmin sem fundust í Gamla testamenti Guðbrandsbiblíu (sjá töflu 7)
em einu dæmin þar án nábýlis eignarfomafns/eignarfalls:
(29)a. taka mijnum Syne handa nockra af þeim Chananeis Dætmm
honum til Eiginnar Kuinnu (1. Mós. 24.3)
b. og bidia þar mijnum Syni Isaac til handa Eiginnar konu
(1. Mós. 24.4)
c. og taka hana þier til Eiginnar konu (5. Mós. 21.13)
Það er kannski ekki tilviljun að þessi beygðu dæmi hafa ekki eignar-
fomafn/eignarfall á undan sér; ef til vill vom beygðar myndir notaðar
lengur í setningum þar sem eignarfomafn/eignarfall var ekki haft næst
á undan. Reyndar er vandséð að eignarfomafn/eignarfall geti yfirleitt
komið á undan eiginn í þessum dæmum; það er a.m.k. örugglega ekki
hægt í (29b). Það breytir þó engu um það sem hér er stungið upp á: Ef
til vill átti óbeygð mynd kjörlendi næst á eftir eignarfomafni/eignar-
fallsmynd. Það orð bar þá aðallega merkinguna en eigin(n) var aðeins
notað til að herða á henni, jafnvel þótt það hafí sjálft borið sterkari
setningaráherslu.73
Orð sambærileg við eigin(n) hafa í grannmálunum mun fjölbreyti-
legri merkingu en eigin(n) í íslensku. I sænsku, svo að dæmi sé tekið,
hefur egen auk hinnar hefðbundnu merkingar, ‘sem tilheyrir e-m (e-
u)’, ýmsar aðrar merkingar, m.a. ‘sérstakur’ og ‘einkennilegur, skrít-
inn’.74 Spyrja má hvort hin gamla beyging eigin(n) hefði haldist bet-
ur ef orðið hefði verið notað í fleiri merkingum í íslensku — í merk-
73 Auðvitað verður ekki vitað hvort eigin(n) bar á þessum tíma meiri áherslu en
eignarfomafnið/eignarfallið, en þannig er það a.m.k. í nútímamáli eins og nefnt var i
2.4.
74 Sbr. Ordbok öfver svenska spráket 7 1925:E 295-311, sjá einkum merkingar 4
og 5.