Andvari - 01.06.2011, Síða 140

138
SIF SIGMARSDÓTTIR
ANDVARI
Enda þótt hljómleikaförin reyndist í aðra röndina sigur varð hún hjónunum
ekki sú lyftistöng sem þau höfðu vonað. Hún gaf þeim ekkert í aðra hönd.
Það sem verra var þó; hún gerði lítið til að auka atvinnumöguleika hjónanna í
Þýskalandi. Enn varð það hlutskipti Anniear og Jóns að búa við þröngan kost.
Fyrsta tækifæri hjónanna til að koma ár sinni betur fyrir borð rak á fjörur
þeirra árið 1930. Við stofnun Ríkisútvarpsins bauðst Jóni starf þular. Þegar þar
var komið sögu var ekki aðeins velferð Anniear og Jóns í húfi. Þau áttu tvær
dætur, Snót og Líf, sem sjá þurfti farborða. Engu að síður hafnaði Jón starfinu.
Þó svo virðist sem Jón hafi í fyllstu alvöru íhugað að taka við stöðu þular
stríddi slíkt gegn dýpstu sannfæringu hans um hlutskipti sitt í lífinu. Jón
leit ekki á það sem frumskyldu sína að sjá fjölskyldu sinni farborða. Aðeins
listagyðjunni var hann trúr. Hún átti hug hans og hjarta. Henni einni skyldu
færðar fórnir. ,,[Þ]að er mín fyrsta skylda að gefast ekki upp á þeirri starfs-
braut, sem eg er á ... því að eg er nú einu sinni sannfærður um að starfsemi
mín sé mikilsverðari en störf flestra annarra manna,“ tjáir Jón foreldrum
sínum þótt hungrið steðja alvarlega að honum og fjölskyldu hans.35
Annie deildi þessari skoðun um æðstu skyldu eiginmannsins. Þrátt fyrir
bág kjör hvatti hún hann ekki til að taka stöðuna. Þvert á móti tortryggði
hún tilboðið. Slest hafði upp á vinskap hjónanna og Páls ísólfssonar frá því
á námsárunum og taldi Annie að tilboðið væri runnið undan rifjum Páls. Að
baki því lægi eitthvað óhreint.36
Heilög köllun listamannsins Jóns Leifs hafði löngum verið fjölskyldu hans
byrði. Foreldrar hans höfðu staðið straum af kostnaði við nám hans en á náms-
árunum hafði það sýnt sig að hann kunni lítt að fara með peninga. Rétt rúmu
hálfu ári eftir komuna til Leipzig brá Jón sér í ferðalag til Kaupmannahafnar
ásamt Páli ísólfssyni. Ferðin varð honum mun dýrari en til stóð. Undir lok
hennar ritar hann foreldrum sínum:
...[G]aman er að vera hér, eta og drekka og hvíla sig. En peninga hefir það kostað. Eg
hefi víst aldrei eytt eins miklum peningum síðan ég kom á meginlandið. Og það er ekki
í fyrsta skipti, sem peningaeyðslan eða peningarnir, þessir bölvuðu peningar, sem allir
elska, hafa valdið mér ekki síður en öðrum leiðindum.37
Páll veitti því athygli að Jón virtist eyða fjármunum sínum mun ákafar en
hinir íslensku námsmennirnir. „Jón Leifs þarf enn nokkuð meira fé en ég ...“
tjáir hann Jóni Pálssyni föðurbróður sínum í bréfi.38 Frakkur tilkynnti Jón
foreldrum sínum svo hinn 23. maí árið 1917 að hann hafi á níu mánaða dvöl
sinni í Leipzig notað 2.787 íslenskar krónur. Var þetta stórfé sem hefði dugað
fyrir skólagjöldum í sjö og hálft ár, fyrir herbergisleigunni í átta ár, fyrir 1600
hádegisverðum eða 85% af verði Steinway flygilsins sem hann reyndi ákaft að
fá foreldra sína til að leyfa sér að kaupa. Jafnframt var hann svo bíræfinn að
stinga upp á sparnaði sem aðeins kæmi niður á systkinum hans: