Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1924, Blaðsíða 49

STJÓRNARSKRÁR-ApMÆLIÐ Á ISLANDI
15
ingurinn er í höndum Islendinga.
Jafnframt skal eg þá vekja at-
liygli yðar á því, að fyrir 44 árum
námu útfluttar vörur 5—6 milj-
ónum. Árið 1921 námu þær 47 l/>
miljón — þar af 39 miljónir sjáv-
arafurðir. [Eftir að þetta erindi
var flutt, kom skýrsla um það, að
í nóvembermánuði 1924 hefðu út-
fluttu ársvörurnar numið 78,967,-
500 kr.]
Eg er liræddur við að þreyta
yður á alt of miMurn tölum. En
það er dálítið örðugt að komast
hjá því ,ef tala á um fjármátlahlið-
ina. Eg skal nú að eins bæta við
tveim atriðum, sem koma f jármál-
unum við. Fyrir 50 árum varð
árstekjum landssjóðs ekki komið
upp úr 300 þúsund krónum. Þeg-
ar vér hugsum það, hve lítil sú
f járhæð er, til þess að standast út-
gjöld þjóðarinnar, getum vér skil-
ið þá fullyrðing Jóns Sigurðsson-
ar, að Island gæti ails ekki tekið
að sér meðferðina á fé þjóðarinn-
ar, nema það fengi 60,000 króna
árleg framlög frá Dönum umfram
])að, sem raun varð á>. Nú getur
oss virzt svo, sem sú liugsun sé
nokkuð kynleg, að svo mikið liafi
á 60,000 kr. oltið. Það er fjárhæð,
sem íslenzkt botnvörpuskip getur
nú húist við að fá fyrir farm sinn
á Englandi, eftir fárra daga veið-
ar. En þá gátu menn ekki spáð í
eyðurnar um það, hverjum þroska
atvinnuvegirnir mundu taka.
Næsta ár, 1925, húast menn, sam-
kvæmt fjárhagsáætlun alþingis,
við 8 miljónum og 200 þúsundum,
í stað þessara 300 þúsunda árið
1875.
Síðasta atriðið, sem eg skal
vekja athygli yðar á, er matið á
búseignum og jarðeignum. Árið
1874 voru jarðeignirnar metnar á
rúmlega 6 miljónir og 940 þúsund-
ir. Árið 1879 voru húseignirnar
metnar á 1 miljón og 250 þúsund-
ir. Það verður til samans nálægt
7 miljónum og 190 þúsundum. Ár-
ið 1915 nemur matið 102,265,300.
Nú er verðið orðið tvöfalt, —
204,530,600.
1 viðhót eru öll þau hús, sem
reist liafa verið síðan 1915.
Þiað væri óneitanlega kynlegt,
að tala um framfarir á Islandi
þessi 50 ár og' hlaupa vfir Reykja-
vík. Eg ætla ekki að koma með
tölur um liana, því að eg hefi þær
ekki við höndina. En á síðustu
20 árum hefir bærinn fengið dýra
og ágæta höfn, vatnsveftu í öll liús
og liolræsi, gasveitu, rafmagn, sem
margir nota til suðu, og allmikið
af makadamíseruðum götum. Það
er tiltölulega afskapleg vinna,
sem int hefir verið af hendi á
þessum fáu árum, og hefir gjör-
breytt bænum. Svipað má segja
um hina bæina, þó að þar sé það
ekki í jafn-stórum stíl.
Mig langar til að leiða athygli
yðar að atriðum, sem eru ef til
vill ekki jafn-áberandi og sumt það,
sem eg liefi þegar minst á, en ekki
síðui' mikilvæg. Fyrst er mann-
dauðinn með landsmönnum. 1 því
efni hafa framfarirnar verið af-
armiklar. Árið 1861 dóu 36%, en
árið 1920 ekki nema 14%. Pró-