Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1930, Side 78

Séra Jónasar A. Sigurðssonar að Lögbergi, 27. júní 1930.
Herra forseti,
liáttvirta þing og þjóð!
Eg, einn íslenzkra útlaga, er
“reið yfir bárubreið bruna-sund’’ í
ýmsri merkingu, stend upp hér að
Lögbergi, Sinaí íslands, stað, sem
helgaður er af hart nær 900 ára
þekking og þrautum þjóðlífsins,
þar sem fyr “stóð hann Þorgeir á
þingi, er við trúnni var tekið af
lýði’’; þar sem “komu Gissur og
Geir, Gunnar, Héðinn og Njáll’ —
til þess að þakka stjórn íslands,
þingi og þjóð fyrir frábærar viðtök-
ur, hvað snertir oss Vestur-íslend-
inga og ávarp það, sem oss var nú
flutt af forseta efri deildar Alþing-
is fyrir hönd þjóðarinnar.
En eg kem hér ekki fram í eig-
in nafni einvörðungu. Eg tala hér
fyrir meginþorra þeirra manna ís-
lenzkra, er eg bý á meðal. Eg fer
ekki með umboð stórþjóðar, ríkis,
fylkis, stjórnarvalda né stofnana.
En mér er falið að flytja íslandi og
íslendingum hér á þessari mestu
liátíð í allri þjóðarsögu þessa lands,
kærleikskveðju íslendinga, er vest-
an hafs dvelja. — Þeirra manna og
kvenna, er eg hygg að heitast unni
íslandi og íslenzkri þjóð í öllum
heimi. —
Ekkert hlutverk er til í víðri ver-
öld, hvorki embætti né umboð,
hvorki orð né atvik, er eg kysi
fremur að framkvæma en einmitt
þetta erindi. — Þó verður kveðjan
ekki flutt sem skyldi. Kærleika
Vestur-íslendinga til ættlands og
ættþjóðar geta engin orð túlkað.
Ættjarðarást þeirra verður hvorki
mæld né vegin. Enginn getur sagt
sögu baráttu og bæna þessara
barna íslands. Engin mannstunga
megnar að færa í orð klökkvann,
er fylgdi kveðjum þeim. En hjörtu
þeirra, sem aldir eru á íslandi,
nærðir við móðurbrjóstin á hálf-
helgum ættjarðarfræðum, íslenzk-
um sögum og söngvum, hafa ekki
gleymt þeim né glatað, — ekki get-
að “sofið fyrir söngvunum þeim’’,
þótt dvalið hafi þeir erlendis um
hálfrar aldar skeið.
Flestir íslendingar, er fluttust til
Ameríku, hörmuðu heimanförina.
Einkum var það erfitt árferði, er
ýtti þeim úr landi. Framtíð æslt-
unnar var þá og tæpast glæsileg í
augum öreiganna. Utanförin var
úrræði bóndans íslenzka í fornöld,
er hann fann fé á þrotum, en kaus
heldur að gerast landnemi utan ís-
lands, “en sæmdinni að týna’’. En
ættlandi, æskustöðvum og frænd-
liði unnu menn alment engu síður.
Bækurnar, málið og menning
þjóðarinnar fóru utan með oss sem
helgir landvættir. Vér litum á ís-
land sem landnámsmaðurinn leit á
Helgafell. Vér kvöddum hér klöklt-
ir. Og síðan hefir Vestur-íslend-
ingum jafnan verið tíðrætt um ís-
land og alt, sem þar á uppruna.
Þótt nýir bólstaðir hafi blessast oss
erlendis, snúa sálar-dyr útfluttra
íslendinga að íslandi. Hjörtu vor
eru íslenzk, þótt hreimur tungunn-
ar breytist. Andinn dvelur lang-
vistum á æskustöðvunum, þótt ból-
staðir manna séu alla leið vestur í