Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Blaðsíða 29
Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 2012 29
Uppeldi og menntun
21. árgangur 1. hefti 2012
guðlaug ólafSdóttir
BreiðagerðiSSKóla
Hanna ragnarSdóttir
MenntavíSindaSviði HáSKóla íSlandS
BörKur HanSen
MenntavíSindaSviði HáSKóla íSlandS
Hvað má læra af farsælli reynslu þriggja
grunnskóla af fjölmenningarlegu starfi?
Greinin fjallar um rannsókn sem gerð var í tveimur íslenskum grunnskólum og einum enskum .
Skólarnir eiga það sameiginlegt að stór hluti nemendahópsins er af erlendum uppruna og
hafa þeir mótað skipulag til að mæta þessum nemendahópi . Leitað var svara við því hvað í
starfsháttum og skipulagi þessara þriggja skóla mætti ætla að stuðlaði að farsælu fjölmenn-
ingarlegu skólastarfi . Tekin voru viðtöl við kennara og skólastjórnendur í skólunum, gerð
vettvangsathugun og opinber gögn um skólana skoðuð . Helstu niðurstöður voru þær að skól-
arnir hafa skýra framtíðarsýn og stefnu . Kennsluhættir byggjast á samvinnu, samræðum og
virkni nemenda og mikilli kennslu í nýja tungumálinu . Vel er fylgst með námi nemenda og
gerðar til þeirra kröfur . Skólarnir hafa frumkvæði að samskiptum við foreldra . Á grundvelli
niðurstaðnanna voru mótaðar tillögur að áherslum við skipulag á fjölmenningarlegu skóla-
starfi . Tillögurnar lúta að gildum, skipulagi og starfsháttum og ættu að geta nýst skólum
sem ekki hafa eins mikla reynslu af fjölmenningarlegu starfi og skólarnir í rannsókninni .
Efnisorð: Fjölmenningarlegt skólastarf, skipulag, jöfnuður, valdefling
inn gang ur
Þegar nemendum af erlendum uppruna tók að fjölga á Íslandi upp úr 1994 voru
stofnaðar móttökudeildir í nokkrum skólum. Í deildunum stunduðu nemendur af
erlendum uppruna, sem voru nýfluttir til landsins, nám og var markmiðið með þeim
að auðvelda nemendum aðlögun að íslensku samfélagi. Í Reykjavík voru þessar deildir
fjórar (Fræðslumiðstöð Reykjavíkur, 2000, 2004). Árið 2006 kom út ný aðalnámskrá
grunnskóla . Þar er kveðið á um að í skóla án aðgreiningar skuli öllum nemendum
gert kleift að stunda nám í heimaskóla, þar með talið börnum af erlendum uppruna
(Menntamálaráðuneytið, 2006). Fjármagni var nú úthlutað til skóla á grundvelli fjölda
nemenda sem þyrftu kennslu í íslensku sem öðru máli. Árið 2008 stundaði helming-
ur nemenda sem fékk kennslu í íslensku sem öðru máli nám sitt í fjórum af skólum