Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Qupperneq 142

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 2012142
hUgarhættir vinnUstofUnnar
sem hér er til umfjöllunar (hér eftir er vísað til hennar sem „Hetland og félagar“ og
persónufornöfn höfð í kvenkyni).
Rannsókn Hetland og félaga fór fram í tveim skólum í Boston og nemendur voru
14–18 ára. Í skólunum var sérstök áhersla lögð á listkennslu og listgreinakennararnir
voru jafnframt starfandi listamenn. Kennsla í greinunum var mikil eða meira en tíu
stundir á viku. Fylgst var með kennslu fimm myndlistakennara við skólana tvo og yfir
100 klukkustundir af efni voru teknar upp á myndband auk þess sem stuðst var við
skriflegar vettvangsathuganir og minnisblöð. Löng viðtöl voru tekin við kennarana og
valin myndskeið skoðuð með þeim og rædd til hlítar.
Hetland og félagar vildu leggja upp í rannsóknina með sérstaklega gott dæmi um
myndlistakennslu og völdu skóla þar sem nemendur tóku námið af fullri alvöru.
Hetland og félagar litu ekki á þessa hlutdrægni sem vandamál því rannsóknaráhugi
þeirra beindist fyrst og fremst að þeim ávinningi sem felst í myndlistanámi þar sem
skilyrðin eru eins hagstæð og mögulegt er.
Hetland og félagar þróuðu líkan sem þær kalla vinnustofuhugsun (e. studio think-
ing) og var byggt á rannsóknargögnunum sem þær öfluðu á einu ári. Líkanið saman-
stendur af hugarháttum vinnustofunnar (e. studio habits of mind) og vinnustofustoðum
(e. studio structures).
VinnustOfustOðir
Í rannsóknargögnum sínum greindu Hetland og félagar ákveðin tilbrigði eða sam-
eiginleg einkenni í kennslu allra kennaranna sem þær kalla vinnustofustoðir. Stoðirnar
lýsa þremur aðskildum þáttum kennslunnar sem sýna hvernig kennararnir byggja
upp kennsluna og viðfangsefni nemenda.
Sýnikennsla – fyrirlestur er stuttur sjónrænn fyrirlestur þar sem kennari leggur inn
verkefni og miðlar upplýsingum. Hann sýnir vinnubrögð, lýsir hugtökum eða sýnir
notkun áhalda og efna til að ná ákveðinni leikni eða tilgangi. Auk þess er ætlunin með
sýnikennslu að upplýsingar sem miðlað er á þennan hátt komi að notum samstundis.
Nemendur við vinnu er lífæð myndlistastofunnar. Nemendur vinna sjálfstætt að
verkefnum sínum, viðfangsefnum sem hafa að jafnaði verið kynnt fyrir þeim í sýni-
kennslu. Kennarinn fylgist með, gengur á milli nemenda, ræðir við þá um hvernig
verkinu miðar, gerir athugasemdir og kemur með persónulegar ábendingar.
Gagnrýni er snar þáttur í myndlistanámi í vinnustofustíl og gefur tækifæri til sam-
eiginlegrar ígrundunar og umræðu um verkin. Gagnrýni (eða yfirferð eins og það er
kallað í myndlistanámi á Íslandi) er öflugt kennslutæki sem beinist að vinnu nem-
enda og vinnuferli. Nemendur deila upplifun sinni af eigin verkum og annarra með
kennaranum og hinum nemendunum og fá svörun frá þeim.