Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Blaðsíða 32

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 201232
reynsla þriggJa grUnnskóla af fJölmenningarlegU starfi
að mati fræðimanna, þ.e. gagnkvæm virðing og mannréttindi. Enn fremur þarf að
stuðla að lýðræðislegri þátttöku og valdeflingu þannig að allir nemendur geti verið
virkir þátttakendur og eigi hlutdeild í skólastarfinu (Hanna Ragnarsdóttir, 2007b;
Nieto, 2010; Wrigley, 2000). Með valdeflingu er átt við ferli þar sem nemendur finna að
þeir geta haft áhrif á hvernig líf þeirra þróast og þannig haft vald á lífi sínu. Valdefling
tengist því mannréttindum og þá um leið lífsgæðum einstaklinganna (Nieto, 2010;
Wrigley, 2003). Að mati Barkar Hansen (2003) þurfa gildin að byggja upp og efla
skólastarfið. Eitt af hlutverkum skólastjórnenda er því að stuðla að því að sem flestir
tileinki sér framsækin gildi fyrir skólastarfið. Jákvæð skólamenning sem einkennist
af virðingu og hefur að leiðarljósi að vinna gegn ójöfnuði er undirstaða farsæls skóla-
starfs (Banks, 2010; Nieto, 2010).
Til að vinna að framgangi fjölmenningarlegrar menntunar er nauðsynlegt fyrir
skólafólk að hafa einhver atriði til að miða við í umbótastarfinu. Banks (2010) setur
fram áhersluþætti sem skólar geta notað við að skipuleggja skólastarf út frá hug-
myndafræði fjölmenningarlegrar menntunar og meta hvar þeir eru staddir í ferlinu.
Áhersluþættirnir lúta allir að því að unnið sé að jöfnuði í skólunum, gert sé ráð fyrir að
allir nemendur taki framförum og nái góðum árangri, kennsluaðferðir og námsgögn
hafi tilvísun í fleiri en einn menningarheim, nemendum sé bent á að viðhorf og menn-
ing hafi áhrif á það hvernig þekking er sköpuð og unnið sé að því með nemendum að
þróa jákvæða afstöðu til fólks af mismunandi uppruna, kyni og menningu.
Skipulag skólastarfs og áherslur í námi og kennslu
Fjölmenningarleg menntun sem umbótahreyfing gengur út frá því að nám nemenda
sé forgangsatriði. Gengið er út frá því að allir nemendur hafi hæfileika sem hægt sé
að byggja nám þeirra á og gerðar eru miklar kröfur til allra. Gildin í menningunni og
móðurmálið sem börnin alast upp við hafa áhrif á nám nemenda og með það í fartesk-
inu koma nemendur í skólann (Nieto, 2010; Nieto og Bode, 2010). Að mati Wrigleys
(2000) búa nemendur af erlendum uppruna yfir mikilli færni, þar sem þeir hugsa,
skilja og eiga samskipti á tveimur tungumálum og geta flutt sig á milli tveggja ólíkra
menningarheima þar sem mismunandi gildi og siðir ríkja. Þessa færni er mikilvægt að
nýta og það getur haft alvarlegar afleiðingar fyrir börnin og samfélagið ef ekki er litið
á fjölbreytileikann sem jákvætt afl. Börnin glata tengslum við uppruna sinn og menn-
ingu og samfélagið glatar auðlind sem er tungumálaþekking þessara einstaklinga. Því
er mikilvægt að skólinn nýti þá möguleika sem hann hefur til að hjálpa nemendum
að viðhalda móðurmálinu og hugi að menningu allra (Cummins, 2005; Nieto, 2010;
Wrigley, 2000).
Nieto (2010) bendir á að fjölmenningarleg menntun snúist um að efla nám nemenda.
Hún nefnir nokkur atriði sem hafa þurfi í huga þegar nám nemenda er skipulagt: að
nám sé virkt ferli, að nám byggist á reynslu nemenda, að menningarlegur munur hafi
áhrif á nám, að nám verði fyrir áhrifum af því umhverfi sem það fer fram í og síðast en
ekki síst að nám sé félagslegt ferli sem þróist innan menningarinnar og samfélagsins.
Til að ná þessu fram eru kennsluaðferðir sem byggjast á samvinnu mikilvægar þar
sem börn læra mest þegar þau eru virk og vinna með öðrum. Samvinna er hvetjandi