Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Qupperneq 75

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 2012 75
friðrik diego og kristín halla Jónsdóttir
mikilvægt að nemendur læri að koma skipan á þekkingu sína og þjálfist í að skoða
skilning sinn á fyrirbrigðum stærðfræðinnar (Guðbjörg Pálsdóttir, Guðrún Angantýs-
dóttir og Jónína Vala Kristinsdóttir, 2011). Bækurnar fyrir efstu bekki heita 8–tíu og
í kennsluleiðbeiningum með fyrsta hefti þess bókaflokks er fjallað um stærðfræði-
kennslu. Þar segir: „Áhugi hefur skapast á þróun kennsluhátta með það markmið að
búa nemendum aðstæður til að byggja upp hugtakaskilning sinn til þess að þeir geti náð
betri árangri í stærðfræðinámi sínu“ (Guðbjörg Pálsdóttir og Guðný Helga Gunnars-
dóttir, 2006, bls. 6).
Hugsmíðahyggja snýst um það hvernig einstaklingur lærir og hún gerir nýjar
kröfur til nemenda og kennara. Það er álit fræðimanna á sviði stærðfræðimenntunar
að hlutverk kennarans skipti sköpum um það hvernig til tekst og kennarinn verði að
finna út hvað nemandinn er að hugsa eigi hann að geta stuðlað að því að nám sem
byggist á skilningi nemandans eigi sér stað (Math Forum, 2009). Það gefur auga leið
að til þess að kennarinn megi verða sá lærimeistari sem hér er stefnt að er óhjákvæmi-
legt að skilningur hans á stærðfræðiverkefni sem nemandi hans glímir við sé djúpur,
hann hafi sjálfur brotið verkefnið til mergjar og sjái það í mun víðara samhengi en
raunhæft er að ætlast til að nemandi hans geri.
Í þessari grein er fjallað um stærðfræðiverkefni sem höfundar lögðu fyrir nokkra
kennaranema og glímu nemanna við þau. Rannsóknin fór fram á fyrsta áratug
21. aldar en til að auka á nafnleynd þátttakenda er ekki tekið nákvæmar fram hvenær
það var. Þegar vísað er til kennaradeildar kann að vera átt við deild innan Háskóla
Íslands eða deild innan Kennaraháskóla Íslands. Markmið rannsóknarinnar var að
kanna hugtakaskilning og stærðfræðilega ígrundun þátttakenda og leggja með því
mat á það hvort undirbúningur í fræðilegri stærðfræði í kennaranámi tæki nægilegt
mið af því að undirbúa nemendur undir að starfa af fagmennsku í anda hugsmíða-
hyggju. Verkefnin voru af ólíkum sviðum stærðfræðinnar, meðal annars úr talnafræði,
algebru og rúmfræði. Þau hafa þráfaldlega komið við sögu í kennslu greinarhöfunda á
liðnum árum og sum þeirra mætti raunar telja sígild stærðfræðidæmi.
BaKsVið
Straumar og stefnur í stærðfræðikennslu taka breytingum í áranna rás og segja má að
nú sé það pólitískur vilji hér á landi að kennslan sé í anda hugsmíðahyggju og lögð
meiri áhersla á lausnir þrauta og greinandi hugsun en var á árum áður. Til að varpa
ljósi á þetta er hér rakin í stuttu máli þróun aðalnámskrár grunnskóla enda hafa nýjar
áherslur endurspeglast í námsefni í stærðfræði bæði í kennaranámi og í grunnskóla.
Einnig er hér stutt umfjöllun um þrautalausnir sem hafa fengið síaukið vægi í stærð-
fræðikennslu.
Námskrár
Í íslenskum námskrám fyrir skyldunám hefur kennslufræði verið meiri gaumur gefinn
hin síðari ár en áður var. Í Námsskrá fyrir nemendur á fræðsluskyldualdri sem gefin var