Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Blaðsíða 136

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 2012136
list- og menningarfræðsla á íslandi
hugmyndir um áframhaldandi rannsóknir og eru þær allar góðar en hefðu verið enn
sterkari ef efni skýrslunnar styddi betur við þær.
frEKari rannsóKnir
Skýrslan er í heild sinni afar víðfeðm og á köflum ristir hún ekki djúpt. Hins vegar er
hún tvímælalaust afar mikilvæg byrjun á rannsóknum á þessu sviði. Vonandi verður
opinn aðgangur að þeim gögnum sem var safnað, bæði til að tryggja gæði úrvinnslu
og eins til að rökstyðja áframhaldandi rannsóknir. Anne Bamford segir að listfræðsla
á Íslandi sé góð á alþjóðlegan mælikvarða. En þurfum við að bera okkur saman við
aðrar þjóðir? Er ekki mikilvægara að meta gildi starfsins sem slíks frekar en að nota
ytri viðmið eins og samanburð við aðrar þjóðir? Það er mikilvægt að huga að því
hvaða erindi listir og skapandi starf eiga í menntun barna, bæði innan og utan skipu-
legs skólakerfis, og leitast við að tryggja jafnrétti til náms, burtséð frá því hvernig
aðrar þjóðir haga sínum málum. Samanburður við aðrar þjóðir getur átt rétt á sér en
við ættum ekki að nota hann sem gæðaviðmið.
Bamford setur fram margar gagnlegar tillögur að frekari rannsóknum og þar er
kennaramenntun og endurmenntun starfandi kennara og listamanna í brennidepli.
Kennaramenntun á Íslandi er í sífelldri mótun og ekki skynsamlegt að einblína á að
breytingar þar muni bjarga framtíðinni. Þær breytingar eru mikilvægar en alls ekki
það eina sem þarf. Náms- og starfsferill fólks á 21. öld er síbreytilegur og áhersla
á endurmenntun og fullorðinsfræðslu eðlileg. Þá eru ábendingar Bamford um þörf
á samstarfi milli menntastofnana og menningarmiðstöðva, sem og aukið samhengi
milli þess sem áhersla er lögð á í skyldunámi og þess sem blómstrar í atvinnulífinu
mikilvægar. Síðast en ekki síst tel ég að skýrslan kalli á rannsókn á þeim háskólastofn-
unum sem bjóða nú fram kennaramenntun í listgreinum og að leitað verði leiða til að
flétta saman styrkleika hverrar og einnar.
ósýnilEg nýsKÖPunarMEnnt Og óMEðVituð
MEnningarfrÆðsla?
Engin umræða er um nýsköpunarmennt í skýrslunni. Í svo breiðri úttekt er þetta að
sjálfsögðu einkennilegt en ákvæði um nýsköpunarmennt hafa um árabil verið hluti
af aðalnámskrá grunnskóla. Við lestur skýrslunnar fræðumst við ekkert um hvernig
þessu námi hefur verið háttað. Reyndar eru orðin „frumkvöðlamennt“ og „nýsköpun“
notuð í svipmynd 3.4.2 en afar óljóst er hvað liggur að baki þeim orðum þar. Full-
yrðingin „nýsköpun alla daga” virðist vera þar til skrauts; við fáum ekkert að vita um
hvað átt er við með þessu.
Menningarfræðsla sú sem á sér stað á frístundaheimilum er ekki heldur rædd í
skýrslunni en þar má benda á niðurgreitt starf sumar sem vetur. Starf frístundaheimil-
anna einkennist af frjálsum leik en einnig eru heimsóknir á söfn og menningartengda
staði algengar. Þessi hluti menntunar fellur undir hugtakið óskipulegt nám, enda ekki