Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Page 78

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 201278
UndirBúningUr verðandi stærðfræðikennara
hæfileika sína til þrautalausna og loks að þeir þjálfist í að setja fram lausnir sínar, sér í
lagi m.t.t. vandaðs rökstuðnings“ (Háskóli Íslands, 2009).
Starfshæfni stærðfræðikennara
Hugtökin kunnátta, geta og hæfni hafa alla tíð verið samofin hugmyndum um nám
og kennslu. Ragnhildur Bjarnadóttir hefur í skrifum sínum fjallað um hæfnihugtakið í
tengslum við kennaramenntun (Ragnhildur Bjarnadóttir, 2004, 2005, 2008). Í greininni
Starfshæfni kennara frá sjónarhóli norrænna kennaranema segir Ragnhildur að hugtakið
hæfni hafi á undanförnum áratug verið notað í auknum mæli til að tilgreina náms-
markmið, meðal annars í kennaranámi. Það hafi fengið byr undir báða vængi undir
aldamótin en þá með breyttum skilgreiningum og að nú tengist hæfnihugtakið bæði
námshugtakinu og umræðunni um fagmennsku kennara (Ragnhildur Bjarnadóttir,
2008). Starfshæfni kennara skilgreinir Ragnhildur sem „þekkingu, færni og eiginleika
sem kennarar eru færir um að beita í starfi á markvissan og viðurkenndan hátt miðað
við aðstæður, félagslegt samhengi og faglegt viðmið“ (Ragnhildur Bjarnadóttir, 2008,
bls. 56). Þá skilgreinir Ragnhildur eftirfarandi hliðar á starfshæfni kennara: Að gera,
að þekkja/vita, að ígrunda, að vera (Ragnhildur Bjarnadóttir, 2004). Það skal tekið
fram að sú ígrundun sem Ragnhildur fjallar um snýr að sjálfskoðun kennaranemans
og því að hann ígrundi kennarastarfið en í rannsókn þeirri sem hér er til umfjöllunar
er lögð áhersla á að kennaraneminn ígrundi það stærðfræðiverkefni sem hann glímir
við hverju sinni.
Ragnhildur gerði könnun á því hvernig kennaranemar í Kennaraháskóla Íslands
töldu námið í skólanum styðja við starfshæfni sína. Í ljós kom meðal annars að það var
áberandi að nemendur vildu þekkja og vita meira. Hvað varðar þekkingu sem tengist
skólanámsgreinum töldu 22% nemanna kennaranámið ekki hafa stutt vel við sig en
18% að það hefði stutt vel við sig. Þá kom fram að 65% nemanna töldu að áherslan á
þessa þætti hefði átt að vera meiri (Ragnhildur Bjarnadóttir, 2005).
Í framangreindum námskrám fyrir skyldunám er ekki rætt sérstaklega um hæfni
stærðfræðikennara. Í námskránni frá 1960 má segja að tvær setningar séu það eina í
þessa veru en þar segir að reikningskennslan eigi að vera traust eins og keðja, þar sem
allir hlekkir séu jafnsterkir og að hvergi megi hlaupa yfir eða fara of hratt, heldur skuli
feta jafnt og þétt áfram svo að alls staðar náist örugg fótfesta (Menntamálaráðuneytið,
1960). Í námskránni frá 1976 var ekki sérstök umfjöllun um stærðfræði eins og áður
segir. úr námskránni frá 1989 mætti gefa dæmi um einstakar setningar sem lúta að
hæfni stærðfræðikennara.
Áður hefur verið vitnað í stærðfræðihluta aðalnámskrár grunnskóla frá 1999 og
2007 þar sem segir að kennsla í stærðfræði þurfi að efla rökfasta hugsun og einnig að
efla hugkvæmni. Hún þurfi að laða fram gagnrýna og greinandi hugsun hjá nemand-
anum og einnig sjálfstraust, forvitni og löngun til að rannsaka og leita lausna á hinu
óþekkta. Í beinu framhaldi segir:
Stærðfræðikennsla í skólum á að endurspegla hinar fjölbreyttu ásýndir stærðfræð-
innar. Hún er vísindi, list, tjáningarmiðill og tæki til að takast á við erfið úrlausnar-