Læknablaðið - 01.08.1923, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ
147
kokkana in mente viö kliniskar athuganir. En viö röntgenskoöunina verö-
ur líka aö gæta aö sér, og nefni eg sem dæmi þess sjúkl. þann sem 15.
mynd er af. Þar sést. hátt upp í curvatura major sköröótt eyöa i maga-
skuggann, sem viö cancer; en viö cancer myndast slíkar eyöur vegna
])ess, aö tumor bungar inn í hol magans og bægir frá „kontrast“-matnum,
sem skugganum varpar á myndina. Sjúkl. þessi haföi auk þess achylia
og var því taliö mjög líklegt að cancer væri í maganum. Viö operationina
fanst sullur á umræddum staö i curv. major og náöi hann inn i lig. gastro-
lienale. Röntgenskoðunin sýndi skugga-„defect“ í maganum vegna turnors
og veröur ekki í þessu tilfelli röntgenologiskt greint milli cancer og sulls.
Mýndin er í rauninni sönn, en annað mál er aö af henni má draga rangar
ályktanir.
C o 1 o n. Eins og kunnugt er, má sýna colon á röntgenmynd meö því
aö setja sjúkl. clysma og láta í ])aö svipað efni sem viö magarannsóknir.
Þetta má meðal annars nota til þess aö upplýsa, hvort echinokokk eöa
annar tumor er í nánu sambandi viö colon eöa ekki. Veröur slíkt aö ger-
ast viö gegnlýsing og sé þá athuguö lega ristilsins jafnframt palpation
á tumor.
Postoperativ r ö n t gidn s klo ö'a n i >r. Sullaögeröir eru sjald-
an „radical“. Lítið er gert aö því aö exstirpera bæöi sullinn og caps. fibrosa
í því líffæri ])ar sem sullaveikin er algengust, þ. e. í lífrinni. Veldur því
ldæðingar-hætta og stundum infection, sem komin er í sullina á undan
skurði. Afleiöingin er því sú, að oftast er aðeins dýrinu náö burtu, en
caps. fibrosa verður kyr; er hér oft um sárhol aö gera, meö stinnum
veggjum og litlum skilyröum til þess aö holdfyllast og gróa, ekki síst
ef kalk er í belgnum. Ýmsir sjúkl. fá þvi iðulega retention í fistlunum, oft
meö hita. Sárin gróa um skeiö, en springa svo á ný, og þannig getur þetta
gengið árum saman. Þaö hefir komiö fyrir, að skurölæknarnir hafa ósk-
aö eftir röntgenskoðun á þessum sjúklingum, og hefir það í sumum til-
fellum oröið að liöi. Þaö, sem geislaskoðunin getur sýnt, er localisation
sárholsins,. stærö þess og lögun; ennfremur hvort kalk sé inni fyrir. Óhætt
má gera ráð fyrir því, aö ýms af þessuni sárum grói ekki vegna þess, hve
drænage er erfið; getur ])að orsakast af því, aö operation hefir veriö
gerö á óheppilegum staö eöa graftarsullur ef til vill sprungiö spontant,
þannig, aö slæm skilyröi séu fyrir gott afrensli úr sullihum.
Til þess aö finna meö röntgengeislum legu hins upprunalega sullhols,
eru tvær leiðir: færa málmsondur (16. mynd) inn um ^istilinn, eöa spýta
inn í hann vismuthvaseline (Becks pasta), sem á 17. og 18. mynd. Er
best að nota til þess langa og beygjanlega silfur-canyle. 16. mynd sýnir,
að löng leiö getur lcgiö frá fistilopinu inn í sárholið ; þar er fistillinn
undir h. curvat. costarum, en blýsondan gengur upp undir lunga; sést
þar dálítil hvelfing af kalkplötum yfir sárholinu, og var þar þá fundinn
fons mali. Mjög er skiljanlegt, að retention verði, þar sem fistlar eru svo
langir. Á hliðarmynd sást, aö blýteinninn haföi stefnu aftur á viö; var
þar meö ákveðin localisatio sullholsins og möguleiki fyrir excochleatio
calcis, ef þurft hefði. Skuggarnir á 18. mynd sýna, aö ýmsir gangvegir
eru þar inni fvrir, auk aöalholsins. Sem curiosum vil eg nefna, aö vismuth-
yaselinið, sem spýtt var inn í diagnostisku augnamiði, hafði þau áhrif
á þenna 6 ára gamla fistil, aö hann hefir ekki opnast síöan, og eru nú