Læknablaðið - 01.08.1923, Blaðsíða 82

íSo
LÆKNABLAÐIÐ
Aösetur sullsins er rétt upp af aöalgallgöngunum, og þegar hann þrútn-
ar, leggur hann gallgangana saman og lokar þeim, kemur þá gallstífla
í lifrina og þar meö gallkveisa, alveg eins og viö gallsteina, encla má
heita ógjörningur aö greina þaö tvent i sundur af verkjunum einum,
þó held eg, að frekar eymi dálítið eftir af verkinum hjá þeim shllaveika
þegar aðalkastið er liöið hjá, og kann aö vera, ef þetta er rétt, að það
stafi beinlínis af sullinum sjálfum.
G u 1 a fylgir oft hverju kasti, en þó er þaö ekki ætiö. 23 af þéim
Hfrarsullasjúklingum, senr eg hefi sjúkrasögur af, voru meö gulu, þegar
þeir komu á spítalann eöa höfðu haft hana áöur, einu sinni eða oftar.
Hjá sex sjúklingum stafaöi hún af infectio í sulli og lifur. Hinir 17, sem
gulu höföu fengið, voru allir með e. posteriores. Hér fylgja tvö dæmi
um sambúð sulls og gallvega:
Nr. 47. G. G. 12 ára piltur. Kom á spítalann 17.—4.—'13. Viö líkamsæfingar um
jólaleytið síðast fékk hann skyndilega afarsárt verkjakast undir hægra siðubarð
og uppköst. Daginn eftir var hann alheill. Hálfum mán. siðar fékk hann annað kast,
og varð þá gulur og var rúmfastur í nokkrar vikur. Siðan á fótum og nokkurn
veginn hress, en er enn þá gulur. Lifrardeyfan nær upp að 3. c. og 3 fingurbreiddir
r.iður íyrir síðubarð. Neðst í miðri deyfunni mótar fyrir hálfkúlulaga bungu,ástærðvið
kríuegg, og eru þar mikil eymsli. — 24.—4. skáskurður meðfram síðubarði. Sam-
vöxturinn milli lifrarbrúnar og þarma og netju er losaður, og finst þá, að þessi hálf-
kúlulaga auma bunga, sem fanst utan frá, er útþanin gallblaðra, sem kemur fram
neðan á sullinum, sem liggur á milli hennar og lifrarinnar. Þegar búið er að stinga
á sullinum og tæma úr honum ca. 54 lítra af tærum vökva, fellur gallblaðran sjálf-
krafa saman. Gulan hvarf næstu daga.
Nr. 50. Þ. G. 59 ára kona. Kom á spítalann 21.—7.—'12. Síðán um þrítugt hefir
sjúkl. fengið öðru hvoru vindspenning fyrir brjóstið og sáran verk aftur í bakið,
cg þvi hefir að jafnaði fylgt uppkast. 1—-2 ár hafa liðiö á milli kastanna, þar til nú,
að þau hafa verið þéttari, svo að hún hefir legið rúmföst í samfeldan mánuð.
Nú er hún dálitið gul. Hægri síðan bungar nokkuö út og finst þar niðurundan
fluctuerandi aum bunga. Skorið inn á bunguna. Það er gallblaöran, og er hún full
af tærum vökva. Nokkru ofar stendur sullur á stærð viö svartfuglsegg i gegnum
lifrarblaðið, og sést á hann að ofan (e. ant. post.). Liggur ductus cysticus eins og
band neðan á honum. Sullurinn er fullur af sullungum.
Sumir sullsjúklingar geta þess í lýsingu sinni, að sullurinn hafí stækk-
að, en minkað svo aftur. Eg býst við, að þetta sé rétt athugað hjá þeim,
en eg hefi ekki veitt því sérstaka athygli, hve oft sjúklingar geta þessa,
en það er ekki ýkja oft.
Eg geri ráð fyrir, að orsökin að þessu sé hin sama og að gulunni og
gallkveisunni, og að þessa einkennis veröi ekki vart nenia viö e. post-
ericres. Þegar vöxtur hleypur í e. posterior og gallvegir stíflast, þá eykst
fyrirferð lifrarinnar og sjálfur sullurinn rís. Þegar svo gallstíflan líður
úr og lifrin hnigur saman, þá feilur sullurinn og ber lægra á honum en i
kastinu. Nái sullurinn eöa lifrarbrúnin nú svo langt niður, að sjúkling-
urinn hafi getað þreifað til hans með hendinni, þá finnur hann glögt
Jiessa breytingu, en greinir ekki þó sjálfur sullurinn sé ögn stærri en
hann var fyrir kastið.