Læknablaðið - 01.08.1923, Side 134

232
LÆKNABLAÐIÐ'
Barnaveiki í Þistilíjarðarhéraði.
Uppruni, útbreiösla, varnir.
Eftir Þórli. Jóhnnesson, héraöslækni.
Ætla mætti, aö barnaveiki væri sá sjúkdómur, er menn þektu tiltölu-
lega einna best. Rannsókn sóttkveikju þeirrar, sem á aö valda henni, er
að mörgu leyti auöveldari öörum samkynja rannsóknum, og fyrir löngu
þykjast menn þess fullvissir, að hún muni vera hin eina aöalorsök og
undirrót sjúkdómsins. Menn vita meö vissu aö utan líkamans getur hún
stúndum haldiö lífi mánuðum saman og einnig, aö hún getur veriö sem
meinlaus saprofyt í nefi og koki heilbrigðra manna langan tíma, og loks
vita menn, aö hún getur valdið ýmsum meira eða minna torpid og mjög
langvinnum bólgusjúkdómum, einkum í nefi og eyrum, og getur þá ofí
lengi vilt á sér heimildir, þannig, aö engum detti hin rétta orsök í hug.
Alt jtetta eru staðreyndir. En hitt er líka reyndur hlutur, að uppruni
barnaveiki veröur oft meö rnjög undarlegum hætti, þannig, aö engan
feril er hægt að rekja. Hún kemur þá upp, ef svo mætti segja, alveg á
paradoxalan hátt, rétt eins og sóttkveikjan heföi myndast af sjálfu sér
og ætti engin foreldri. Þetta er viöurkend reynsla frá þéttbýlli löndún-
um. T, d. Parkes & Kenwood í Hygiene and Publjc Health segja, aö
veikin konti stundum þannig upp í sveitahéruöum, aö ekki sé hægt aö
sjá neitt samband milli hennar og santskonar uhdanfarandi veikinda. í
mörgum fleiri bókum sést að þessu vikið, og veröur þetta ])á harla
merkilegt.
Áöur hefir — og með réttu —■ veriö bent á þaö í Lbl., að íslenskir lækn-
ar stæðu mörgum öðrurn betur aö vigi um rannsókn á uppruna nærnra
sjúkdóma, vegna ]tess, hve víða i sveitum Jtessa lands er lítið urn sant-
göngur og auðvelt aö hafa glögt og áreiðanlegt yfirlit yfir ])ær eftir á.
er næm sótt hefir komið upp á einhverjum stað. Þvi ntiöur Iiefi eg þó
rannsakað ])etta mál lítiö, einkurn vegna þess, að mér hugkvæmdist þaö
of seínt. Þó er eigi óliklegt, að hér heföi getaö fengist fróölegt rann-
sóknarefni, heföi ])að strax verið tekið til meðferöar á viöeigandi hátt.
(>g afstaðan hér heföi aö mörgu leyti veriö sérstaklega góö til þess, aö
hægt heföi verið aö varpa einhverju ljósi yfir spurninguna unt það, hvaö-
an B. D. kærni, er veikin virtist konta auto.chtont upp á einhverjum stað.
Þó finst mér rétt, að skýra lítiö eitt frá uppruna og útbreiöslu sjúkdóms-
:ns í ])essu héraöi og minnast uin leið á hugsanlegar varnir. Siöar langaf
mig til aö skrifa um einkenni hans og greiningu frá öörum sjúkdómum
og þaö því fremur, sem hann að rnörgu levti hefir hagaö sér hér öðru-
Visi en honuni er lýst í nágrannalöndunum nú á síðustu árum.
Austasti hreppur i Þistilfjaröarhéraöi er Skeggjastaöahreppur, næsta
sveit fyrir noröan Vopnafjörð, og er þar heiöi á milli, fáfarin mjög, sér-
staklega á vetrum, því verslun hefir hingað til verið i sjálfum hreppnum.
í Þistilfjarðarhéraði eru til ársskýrslur frá 1909 og síöan. 1909 haföi
hér gengið barnaveiki, ])ó aðallega vist utan héraösins, í einni af vestur-
syeitunum næstu. Einhverjir munu ])ó hafa veikst á x—2 vestustu bæjum