Sagnir - 01.05.1982, Page 42

ur Bjarnason (síðar biskupsfrú), Katrín
Magnússon og Sigríður Hjaltadóttir Jens-
son.
Enn gefum við Bríeti orðið:
„Kjördagurinn rann upp 24. janúar. Engir bílar
voru þá komnir til sögunnar. Kosið var i Barnaskóla
miðbæjarins eins og nú. Á ganginum var alls staðar
slegið upp auglýsingum, að ekki mætti „agitera fyrir
innan skólann". Við vorum líka löghlýðnari en svo
að við gerðum okkur sekar í slíkri óhæfu. Þó höfð-
um við vissar konur til að vera á ganginum, til að
vísa konum réttu leiðina og gefa þeim allar „sak-
lausar“ upplýsingar. Sömuleiðis voru ýmsar dugleg-
ar konur sem gengu út í bæinn til að minna kjós-
endur á skyldu sína. Við fulltrúaefnin sátum flestar
rólegar heima, nema ef við litum við og við inn til að
vita hvernig gengi. Okkur datt ekki í hug að fleiri en
tvær af okkar lista kæmust að. Frú Jónasson sagði
alltaf eftir að listinn var settur upp og henni var rað-
að í annað sætið að við skyldum ailar komast að.
Hún sagði mér eftir kosningarnar að hún hefði gefið
kost á sér með því skilyrði að verða 2. i röðinni, en
hefði það ekki orðið, þá hefðu þær (Thorvaldsenfé-
lagið innsk.ká) slitið allri samvinnu. Það vissum við
hinar ekki, en því fór betur. Samvinnan varð kven-
fólkinu til mikillar sæmdar, slétt og áferðarfalleg út
á við og hneykslislítil inn á við. Og allur listinn
komst að. Ég var heima hjá mér þegar frú Jónasson
símaði kosningaúrslitin til mín og ætlaði varla að
trúa mínum eigin eyrum. En mikil var gleðin yfir úr-
slitunum". (Afmælisrit KRFÍ 1947).
Enginn er annars bróðir í leik
Kvennalistinn sem bauð fram þær Katrínu
Magnússon, Þórunni Jónassen, Bríeti Bjarn-
héðinsdóttur og Guðrúnu Björnsdóttur
(tvær eiginkonur lækna og tvær ekkjur)
hlaut 345 atkvæði eða 27,6% greiddra at-
kvæða.
Eftir að úrslitin voru kunn skrifaði Bríet:
„Vonandi er að þetta verði byrjun en ekki endir á
samvinnu kvennanna sjálfra hér í höfuðstaðnum, til
þess að koma málum sínum áleiðis. Þær hafa í þetta
sinn skoðað sig sem flokk, sem yrði að halda fast
saman ef sigurs ætti að verða auðið. Og það er ein-
asta rétta aðferðin fyrst um sinn. Ekki af því að vér
viljum ekki vinna saman með karlmönnunum. En
vér verðum vandlega að gæta þess, að við kosningar
er enginn annars bróðir í leik og þar láta karlmenn-
irnir oss ekki eftir bestu sætin viljugir. Þegar þeir við
slik tækifæri bjóða oss samvinnu, þá vilja þeir fá
fullkomna tryggingu fyrir hagsmunum sinum“.
(Kvennablaðið 31. janúar 1908).
Fjórar konur voru komnar inn í bæjar-
stjórnina og hafa aldrei síðan verið þar
fleiri. En hvað ætluðu þær að gera þar?
Fyrir kosningarnar var ekki samin nein
stefnuskrá, eða skilgreint opinberlega á
hvaða grundvelli konur ættu að starfa í
40
bæjarstjórn. Það voru alveg nægileg rök í
augum þeirra kvenna sem stóðu að framboð-
inu 1908 að ,,koma konum að“. í skrifum
Bríetar kemur fram að hún taldi konur hafa
annan skilning en karlar á ýmsum velferðar-
málum s.s. fátækramálum. Reynsla þeirra
væri önnur og auk þess væru konur saklaus-
ar af spillingunni sem talin var einkenna
pólitíkina:
„Konurnar eiga að vera nýr kraftur í þjóðfélags-
starfseminni. Þær eiga að koma þangað með hreinni
hvatir, sterkari siðgæðistilFmningu, meiri mannúð
og næmari skilning á þjóðfélagsmeinunum en karl-
mennirnir, sem orðnir eru þeim svo vanir, að þeir sjá
þau ekki“. (Kvennablaðið 22. des. 1911).
í faðmlag við íhaldið
Á þessum árum giltu þær reglur að annað
hvert ár gekk ákveðinn hluti bæjarfulltrúa út
og var dregið um það hverjir skyldu út í
kosningaslaginn á nýjan leik. Fyrir kosning-
arnar 1910 féllu þrjár kvennanna út og sat
Bríet ein eftir. Aftur var stillt upp kvenna-
lista, en nú var róðurinn greinilega farinn að
þyngjast. Enn höfðu kosningalögin verið
rýmkuð og höfðu vinnukonur bæst í hóp
kvenkjósenda. Ekki dugði það til og fékk
kvennalistinn aðeins einn fulltrúa kjörinn,
frú Katrínu Magnússon.
Svo virðist sem konurnar hafi verið gagn-
rýndar fyrir aðgerðarleysi í bæjarstjórninni
og svarar Bríet því í grein 1909 á þessa leið:
„Ýmsar raddir hafa heyrst um það að við konurnar
höfum lítið gert í bæjarstjórninni. Flestar okkar hafi
talað þar mjög lítið á fundum. En konurnar ættu vel
að hugsa sig um áður en þær leggja dóma sina á
þessa fyrstu fulltrúa og jafnvel þótt lengra liði. Fyrst
og fremst er það að athuga að venjulega munu nýjir
fulltrúar sem aldrei hafa áður tekið opinberan þátt í
sveita- eða bæjarmálum láta lítið á sér bera fyrstu
árin“. (Kvennablaðið).
Þegar Laufey Valdimarsdóttir dóttir Bríet-
ar segir löngu síðar frá því hvað konurnar
gerðu i bæjarstjórninni nefnir hún leikvallar-
mál, matgjafir í skóla og gasstöðina sem var
Bríeti mikið hjartans mál. (Sú saga er sögð af
Bríeti að þegar henni þótti mótbárur bæjar-
fulltrúa gegn gasinu keyra úr hófi fram tók
hún það ráð að geispa ógurlega og fór svo að
bæjarstjórnin sat öll geispandi og varð að
fresta umræðum). Hvað um það, þeirri
spurningu skal látið ósvarað hér hvort kon-
urnar áttu erindi sem erfiði í bæjarstjórnina.
Staðreyndin var sú að fylgi kvennalistans i
Reykjavík fór ört minnkandi og hið sama