Sveitarstjórnarmál - 01.10.2001, Side 28

346
Orkumál
Þórhallur S. Bjarnason tœknifrœðingur:
Orkuvinnsla úr glatvarma -
orkuspamaður - umhverfisvemd
1. Inngangur
Undanfarin ár hefur verið gert átak til að nýta
innlenda orku til varma- og raforkuvinnslu með
góðum árangri. Einnig er í gangi sérstakt átak til
jarðhitaleitar á svokölluðum „köldum“ svæðum
sem styrkt er af opinberum aðilum. Minni áhersla
hefur verið lögð á orkusparnað og nýtingu af-
gangsorku. Til dæmis fellur til mikill varmi hjá
verksmiðjum, iðnfyrirtækjum og orkuveitum sem
oft og tíðum má nýta mun betur en nú er gert.
Augu manna eru þó að opnast fyrir þeim sóknar-
færum sem felast í aukinni nýtingu á tilfallandi
afgangsorku og orkusparnaði.
Verkfræðistofan Utrás hefur um nokkurt skeið
unnið með Orkusjóði að úttekt á möguleikum til
aukinnar orkunýtingar hjá sveitarfélögum, verk-
smiðjum og stærri iðnfyrirtækjum. Sérstaklega
hafa verið skoðaðir möguleikar á aukinni nýtingu
varma frá lághitasvæðum, glatvarma frá verk-
smiðjum og iðnfyrirtækjum og samnýtingu á
varma til upphitunar og raforkuframleiðslu. Aukin
samkeppni á orkumarkaði ásamt nýrri og betri
tækni hefur opnað spennandi sóknarfæri á þessu
sviði.
Hér verður ijallað nánar um möguleika á nýtingu
glatvarma frá verksmiðjum og stærri iðnfyrir-
Þórhallur S. Bjarnason er vél-
tæknifrœðingur hjá verkfrœði-
stofunni Útrás á Akureyri.
Hann hefur BSc.-próf í orku-
tœknifræði frá Tœkniskólanum
i Óðinsvéum (Odense
Teknikum) i Danmörku auk
sveinsprófs í vélvirkjun og vél-
stjómarréttinda. Þórhallur
starfaði í mörg ár sem sviðs-
stjóri tœknideiidar ogyfirtœknifræðingur Slippstöðv-
arinnar á Akureyri. Frá árinu 1993 hefur Þórhallur
starfað sem tœkniráðgjaji hjá verkfræðistofunni
Útrás.
tækjum til upphitunar, nýtingu á glatvarma og jarð-
hita til raforkuframleiðslu og samnýtingu á varma
til raforkuframleiðslu og upphitunar.
Einnig er vert að benda á að í Vestmannaeyjum
er glatvarmi frá fiskimjölsverksmiðju þegar not-
aður til upphitunar fyrir ijarvarmaveituna þar.
2. Nýting glatvarma til upphitunar
Víða má finna sóknarfæri til aukinnar nýtingar á
glatvarma. Þar má nefna varma frá framleiðslu-
ferlum iðnfyrirtækja og verksmiðja, kælivatn frá
vélum og tækjum, brennsluvarma frá sorp-
brennslum o.fl. Auðvelt er að nálgast útblásturs- og
þéttivarma frá fiskimjölsverksmiðjum, en margar
þeirra eru á svonefndum „köldum“ svæðum þar
sent lítill eða enginn jarðhiti hefur fundist. Einnig
er umhugsunarvert hvort nýta megi varma frá
sorpbrennslum til upphitunar en mörg sveitarfélög
standa núna frammi fyrir viðamiklum úrbótum í
sorpförgunarmálum.
Hér á effir eru dregnar saman niðurstöður úr
úttektarskýrslum frá Seyðisfirði, Krossanesverk-
smiðjunni á Akureyri, álverksmiðju Norðuráls á
Grundartanga og Nýju kaffibrennslunni á Akur-
eyri.
Seyðisfjarðarkaupstaður
Uttekt sem gerð var fyrir Seyðisfjarðarkaupstað
bendir til að frá fiskimjölsverksmiðjunni megi
virkja ónýttan glatvarma fýrir fjarvarmaveituna og
framleiða varmaafl sem nemur um 3,5 MW eða
um 14.000 MWh árlega. Frá sorpbrennslu væri
hægt að virkja varmaafl sem nemur um 200 kW
eða um 1.200 MWh árlega.
Heildarvarmaaflþörf Seyðisfjarðarkaupstaðar er
um 3,2 MW og árleg varmaorkuþörf um 13.500
MWh. Þannig gæti virkjanlegur glatvarmi frá fiski-
mjölsverksmiðjunni einni annað allri upphitunar-
þörf bæjarins þegar verksmiðjan er í gangi.
Verksmiðjan er í gangi meira en hálft árið og
fellur vinnslutíminn einnig vel að álagstíma fjar-