Sveitarstjórnarmál - 01.10.2001, Blaðsíða 61

Húsnæðismál
379
Gunnar Jónatansson, framkvœmdastjóri Biiseta:
Hugsað upphátt um húsnæðismál
Það hefur verið Qörug umræða um húsnæðismál
undanfarin misseri og reyndar undanfarin ár. Það
er í sjálfu sér ekki skrýtið enda um mikla hags-
muni að ræða bæði fyrir einstaklinga og sveitar-
félögin í landinu.
Hér á landi hefur verið mikill hraði i uppbygg-
ingu á íbúðarhúsnæði í samanburði við aðrar þjóð-
ir. Það er ótrúlega stutt síðan þorri þjóðarinnar bjó
að stærstum hluta í dreifbýli við misgóðan húsa-
kost. Síðan eru vissulega liðin einhver ár með
margvíslegum kerfisbreytingum á húsnæðiskerf-
inu. Þar er eins og ráðherrar húsnæðismála hafi
margir viljað setja mark sitt á húsnæðiskerfið
þannig að eftir yrði tekið.
Með tilkomu íbúðalánasjóðs um áramótin
1998-1999 var gerð enn ein grundvallarbreytingin
á húsnæðiskerfinu sem ekki sér enn fyrir endann á.
Á þeirn tíma sögðu andstæðingar þeirrar breytingar
að verið væri að stíga fyrsta skrefið í þá átt að
leggja niður ríkisstyrkt húsnæðiskerfi. Nú í seinni
tíð virðist ýmislegt benda til þess að sá grunur hafi
átt við nokkur rök að styðjast og er þá einkum
horft til tíðra vaxtabreytinga íbúðalánasjóðs sem
ekki sér enn fyrir endann á. í dag eru vextir til fé-
lagasamtaka 4,9% en voru 3,2% í ársbyrjun 1999.
Ekkert skal fullyrt hér um hver framtíð íbúðalána-
sjóðs verður heldur verður frekar velt upp hug-
Gunnar Jónatansson er garð-
yrkjujrœðingur Jrá Garðyrkju-
skólanum á Reykjum í Ölfusi
1982. Hann rak um árabil Is-
lensku umhverfisþjónustuna sf
sem alhliða verktakafyrirtœki
á sviði útiframkvœmda. Hann
hefur unnið mikið að félags-
málum bœðifyrir iþróttahreyf-
inguna og aðra, varformaður
Félags shiiðgarðyrkjumeistara 1993-1996, í stjórn
Búseta frá 1992 og síðar formaður félagsins
1994-1997. Sat í umhverfisnefnd Seltjarnarnesbœjar
1998-2000. Gunnar hefur verió framkvœmdastjóri
Búseta hsf. frá 1996.
myndum um mat greinarhöfúndar á hlutverki hans
og húsnæðisfélaga á íslandi.
Þorri þjóðarinnar
í „félagslegu“ húsnæði!
Skilgreining á félaglegu húsnæði er líklega allt
húsnæði sem greitt er niður af hinu opinbera. Vext-
ir af húsbréfúm, þegar þetta er skrifað, eru 5,1% en
raunvextir eru taldir vera nálægt 6,5% þannig að
segja má að þorri landsmanna búi í félagslegu hús-
næði, þ.e. niðurgreiddu af ríkissjóði. Vaxtabætur
vegna íbúðakaupa eru siðan enn frekar opinber að-
stoð sem skilar sér sem veruleg kjarabót fyrir
stærsta hluta kaupenda. Ég nefni þetta vegna þeirr-
ar neikvæðu umræðu sem hefur einkennt hið svo-
kallaða „félagslega kerfi“. Neikvæðnin hefur eink-
um birst í þeirri fullyrðingu að „félagslegt“ hús-
næði sé dýrara en íbúðir á almennum markaði! Að
sjálfsögðu ræðst byggingarkostnaður ekki af lang-
tímafjármögnuninni. Það er ekki verið að byggja
öðruvísi íbúðir eða hús fyrir t.d. Búseta heldur en
býðst á almennum markaði. Félagið er að kaupa á
sama markaði og allur almenningur.
Úti á landsbyggðinni, í minni sveitarfélögum,
hefur veruleikinn og samanburðurinn verið aðeins
öðruvísi. Félagslegu blokkaríbúðirnar eru oft
dýrari en gamla raðhúsið í plássinu. En saman-
burðurinn er mjög ósanngjarn því eldri eignir eru
metnar á markaðsvirði á hverjum stað um sig en
ekki raunkostnaði. Þessi samanburður er eins og að
bera saman verð á nýjum Landcruiser jeppa og
gömlum Land Rover sem fyrir er í plássinu.
Ástæður hækkaðs íbúðaverðs
Verð á íbúðum hefúr á hinn bóginn hækkað mjög
mikið á undanfornum árum. Aðallega vegna
þriggja þátta: Vaxtakostnaður á byggingartíma hef-
ur allt að því tvöfaldast, lóðargjöld á ibúð hafa
rúmlega tvöfaldast og íbúðir hafa stækkað um
15-25% í fermetrum talið.
Vaxtakostnaður Búseta við að reisa eitt 18 íbúða
hús er rúmar 16 milljónir króna og munar um
minna. í dag hækka íbúðir um 7-8% vegna ljár-