Helgafell - 01.04.1944, Side 24

6
HELGAFELL
eitt hinna miklu frelsisskálda, sem dóu ung. Enn hittast hér fyrir rosknir
alþýðumenn, sem minning hans er hugfólgin. Vonandi förlast okkur aldrei
svo arfborin virðing fyrir göfugri skáldlist, hetjulegri frelsisbaráttu og harm-
tignum örlögum, að nafn Nordahls Grieg falli í gleymsku á íslandi.
IV.
Ég, sem þetta rita, hef um langt skeið verið handgenginn skáldskap
Nordahls Grieg, og að vísu með nokkuð sérstæðum hætti. Af honum sjálfum
hafði ég aðeins stutt og svipul, en ógleymanleg kynni. Jafnvel þó að ég
hefði ekki þurft við og notið sérstakrar góðvildar hans og umburðarlyndis
gagnvart þeim tilraunum að íslenzka nokkur af ljóðum hans, hefði mér
orðið sú viðkynning einstæð og dýrmæt. Minning um persónuleg kynni af
Nordahl Grieg hlýtur að gera sérhverjum, sem þeim átti að fagna, von-
bjartara en áður fyrir augum um framtíð þeirra hugsjóna, sem hann unni.
Ef til vill má hæfa, að ég ljúki þessum línum með því að rifja upp frá
síðasta fundi okkar ummæli, sem vissulega bregða skýrri, en raunar ekki
nýrri, birtu yfir viðhorf Nordahls Grieg til dauÖans, sem við vitum nú, að
þá hefur beðið h'ans við næsta leiti. Tal okkar hafði borizt að nýlesnu kvæði
eftir eitt fremsta núlifandi ljóðskáld Norðurlanda, stórbrotnu og fögru
minningarljóði um mikilhæfa norræna skáldkonu, sem meinleg örlög og
viðkvæmni gagnvart böli samtíðarinnar höfðu leitt til sjálfsmorðs. Nordahl
Grieg fór vinsamlegum viðurkenningarorðum um kvæðið og bæði hin nor-
rænu skáldsystkin, sem þar áttu hlut að máli. En eftir stundarhlé á við-
ræðum sagði hann, alvarlegri í bragði en áður, um leið og hann sýndi á
sér fararsnið: Jeg lifyer allikeVel i\k.e denne apoteose av den passive döden.
Jeg er atytivist! Þessi orð hans kunna að verða fleirum en mér minnisstæð,
þótt boðskapur hans og athafnir hefðu æ og ávallt borið þessari sömu skoð-
un vitni. — Hver er tilgangur skáldskaparins annar en sá að efla réttlátara
og farsælla líf ? hafði hann spurt skýrt og skorinort í formálanum að Ættmold
og ástjörð. Vegsömun þeirrar lausnar á vandamálum lífsins, sem fólgin
var í uppgjöf gagnvart andstæðu þess, gat ekki verið Nordahl Grieg að
skapi: Aðeins af þjónustu við lífið mátti listin öðlast ótvírætt gildi og
dauðinn vegsemd. Af þeirri fágætu samkvæmni milli sannfæringar og at-
hafna, sem honum var lagin, staðfesti hann hvorttveggja með dæmi sínu.
Magnús Ásgeirsson.