Helgafell - 01.04.1944, Blaðsíða 45

ÞEKKING OG ÞJÓÐFRELSI
27
rökrétt þróun, jafngömul mannkyninu og nátengd framförum í atvinnulífi
og félagsmálum, eða öllu fremur snar þáttur þeirra.
AS vísu er oss mikil vorkunn í þessu efni, því aS hvorttveggja er, aS
kennsluaSferSir í skólum vorum eru tæplega til þess fallnar aS opinbera
mönnum eSli slíkrar þekkingarleitar, og flest, sem ritaS er um vísindaleg
efni ,,fyrir almenning“, sem svo er kallaS, er í einskonar ævintýraformi, al-
gjörlega handan viS þann veruleika, sem þaS ætti aS lýsa.
Hinsvegar mætti þaS verSa mönnum ábending um, aS vísindi og dag-
legt líf eigi nokkura samleiS, aS hvar sem efnt er til atvinnufyrirtækja er
fullnægja skulu kröfum samtíSarinnar, eru vísindin tekin í þjónustu þeirra.
Eg býst viS, aS flestir verSi mér sammála um, aS þaS muni ekki vera fyrir
fordildar sakir, aS amerískir kapítalistar og rússneskir kommúnistar kepp-
ast um aS gera vísindin aS ríkum þætti í búrekstri sínum og telja hag sín-
um þannig bezt borgiS.
Þekking vor á íslenzkri mold er, eins og ég sagSi áSan, hverfandi lítil
enn. Vér þurfum aS eignast örugg landabréf, er sýni bæSi efnasamsetningu
jarSvegsins á hinum ýmsu stöSum á landinu og jafnframt eSlisfræSilega
eiginleika hans. Slíkar rannsóknir eru ekki áhlaupaverk. En þær eru á meS-
al mestu nauSsynjamála vorra. Jafnframt þeim þarf aS gera tilraunir um,
hvaSa nytjajurtir þroskist bezt í hverri tegund jarSvegs og hverra viSbótar-
efna eSa áburSar sé þörf á hverjum staS.
Vissulega væri ekki undrunarefni, þótt þaS kæmi t. d. í ljós viS þá rann-
sókn, aS einn landshlutinn væri öSrum stórum hentugri til kartöfluræktar,
annar til ræktunar mismunandi korntegunda o. s. frv.
í sambandi viS þetta er höfuSnauSsyn aS leita fyrir sér um innflutning
og úrval nýrra afbrigSa af grastegundum, grænmeti og akurgróSa, bæSi til
fóSurs og manneldis, enn fremur trjágróSri. Þessháttar tilraunir hafa reynzt
geysilega mikilvægar í öSrum löndum, og mætti segja margar sögur því til
sönnunar, hvernig plöntukynbætur hafa gjörbreytt heilum atvinnuvegum.
Hagnýt þýSing og fræSilegur árangur plöntukynbóta er stórkostleg alls staS-
ar þar sem slík starfsemi hefur veriS stunduS, og stórum meiri og merkari en
t. d. hliSstæSur árangur af dýrakynbótum.
Þessi atriSi eru þó nefnd hér af fullu handahófi.
Eftir því sem orkuþörf þjóSanna vex, gætir þess æ meir, aS þær standa
bezt aS vígi, sem aflaS geta sér hentugrar og ódýrrar orku. Vald Bretlands
byggSist á sínum tíma aS verulegu leyti á kolum. ViSgangur Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna nú væri ekki hugsanlegur án náttúruauSæfa landanna aS
kolum og olíu.
Raforka hefur nú aS afarmiklu leyti komiS í staS annarrar brennsluorki'