Helgafell - 01.04.1944, Side 46

28
HELGAFELL
svo sem kunnugt er. Ef ekki finnast einhver alveg óvænt ráð til að bæta úr
orkuþörf mannkynsins eftir öðrum leiðum en nú eru þekktar, sýnist
einsætt, að raforka, framleidd með fallkrafti vatns, muni í náinni fram-
tíð skipta meira og meira máli í samanburði við aðra orkuvinnslu.
Um þá framleiðslu stöndum vér mjög vel að vígi.
Vel má vera, að í gu/uor/ju hverasvæðanna íslenzku eigum vér fólgna
stórkostlega fjársjóði, sem virkja megi á ódýran hátt til margvíslegustu nota.
Orkuþörfin vex með þróun atvinnulífsins og aukinni velmegun. Með
nægri orku má vinna nytjamálma úr sjávarvatni, köfnunarefni úr lofti, og
engin framleiðsla er raunar hugsanleg án orku.
Raforka og jarðhiti í sameiningu gætu vel orðið undirstaða stórframleiðslu
gróðurhúsaávaxta og grænmetis. Benda má á, að sumsstaðar í Bandaríkjun-
um eru ræktaðir í gróðurhúsum tómatar, er standast samkeppni á frjálsum
markaði við hina útiræktuðu og þá, sem fluttir eru að úr næstu ríkjum að
vetrarlagi. Gróðurhúsin vestra eru þó kolahituð með ærnum tilkostnaði. Vér,
sem höfum nóg af heitu vatni, stöndum hér að sjálfsögðu stórum betur að vígi.
Oss dreymir ekki stórveldisdrauma. Vér ætlum ekki að virkja orkulindir
vorar til þess að verða voldugir á mælikvarða stórþjóða. En til að skapa
oss örugga afkomu, tryggja atvinnuvegi vora og menningu, þurfum vér
að læra að búa í landi voru jafn vel og þær þjóðir, sem bezt kunna til
verka.
Það er lífsnauðsyn, að vér snúum oss þegar að þeim viðfangsefnum, er
ég hef nú nefnt, og mörgum öðrum. En á öllum þessum efnum vantar þekk-
ingu, og hennar tíerðum tíér sjálfir að ajla. Vér þurfum að búa betur en fyrr
að þeim sérfræðingum, sem vér eigum, og margfalda tölu þeirra. Engu fé
er betur varið; allar atvinnulegar framfarir á vorum tímum byggjast á sleitu-
lausu rannsóknarstarfi. Enginn skynsamur maður reysir stórhýsi án þess að
gera því fyrst trausta undirstöðu, og á sama hátt er fullkomið óráð að
ætla að keppa við þroskaða framleiðsluhætti umheimsins án þess að beita
hinum skynsamlegustu og hagkvæmustu aðferðum.
Meginfyrirstaðan í þessum efnum er rótgróið vantraust Islendinga á
sjálfum sér, ásamt þeim hundavaðshætti, sem aldrei gefur sér tóm til að
gaumgæfa undirstöðu verklegra framkvæmda.
Fyrir nokkrum árum var flutt á Alþingi tillaga um skipulagsbreytingar
á Háskóla vorum. 1 greinargerð, sem fylgdi, var á sérlega ljósan hátt orð-
uð sú skoðun, að vísindaleg vinna á íslandi ætti sér einskis frama von. Þar
segir m. a.: ,,Sumir af kennurum og nemendum háskólans héldu, aðþessivan-
rækta stofnun væri heimkynni vísinda. Slíkt er meiri háttar misskilningur.
Nýsköpun vísindanna er nú á dögum háð fjármagni og þéttbýli. Afburðagáf-
i