Helgafell - 01.04.1944, Side 86

JOHN DOS PASSOS:
Sagan af Ford
,,MR. FORD, BÍLFARINN", ritaði tíðindamaður nokkur árið 1900.
Mr. Ford, btljarinn, byrjaSi með því að slá sþ_arplega i málmfák Slnn með
sl^iptistönginni hœgra megin vi8 sœtið þrisvar til jjórum sinnum, það
er að segja, hann ryþjkti stönginni upp og rak hana niður, til þess, eins
og hann komst að orði, að blanda lojti við bensínið og /jný;a eldsneytið inn
í sívalninginn til sprengingar . . . . Mr. Ford sneri ojurlitlum rajtappa,
og samstundis þvað við trattara-ra, trattarar-ra, trattara-ra .... Suðið
í Vagninum Varð hœrra og hœrra. Hann þaut ájram með átta mílna hraða á
kluk\ustund. Holurnar í Veginum Voru djúpar, en vagninn sveij ájram með
draumrœnni mýþt. Þar var e/j/jerf aj þessu hossi, sem er jajnvel algengt í spor-
- vögnum .... Um þetta leyti var kpmið út á búlivarðann, og með því að
halla skiptistöng ojurlítið, lagði bílstjórinn farartœki sitt jram. Hviss! Það
jók hraðann með jurðulegum s/yof/ei/f. Um leið og það rann ájram, mátti
greina vélarsþröltið að baþi, hið nýstárlega sþrölt bílsins“.
í tuttugu ár eða lengur,
jafnan síðan Henry Ford hafði yfirgefið búgarð föður síns, aðeins sextán
ára að aldri, til þess að fá vinnu í vélsmiðju í Detroit, hafði hann verið nagli
duglegur við vélar. Fyrst voru það úr, þá teiknaði hann einn dráttarvél, þá
smíðaði hann vagn, sem ekki skyldi beita hesti fyrir, heldur vél af gerð Ottó-
gasvélanna, sem hann hafði lesið um í The World oj Science, þá vélavagn
með eins sívalnings hreyfli, sem gengið gat áfram, en ekki aftur á bak;
að síðustu fann hann, árið níutíu og átta, að hann var kominn svo langt
áleiðis, að hættandi var á það að segja upp starfi því, er hann hafði hjá
Detroit Edison félaginu, þar sem hann hafði unnið sig neðan úr því að vera
næturkyndari upp í það að vera yfir-vélfræðingur, og verja nú allri elju sinni
til að finna upp nýjan bensínmótor;
(laust íyrir árið níutíu hafði hann hitt Edison á fundi rafvirkjasveina í
Atlantic City. Hann hafði farið á fund Edisons, eftir að Edison hafði flutl
þar ræðu, og spurt hann, hvort hann héldi, að bensín væri hagnýtt vélaelds-
neyti. Edison hafði sagt já. Or því að Edison sagði það, þá var það satt. Edi-
son var hið mikla aðdáunarefni í lífi Henry Fords) ;