Helgafell - 01.04.1944, Side 109

1 DAG OG Á MORGUN
91
FÁEINAR STAÐREYNDIR UM FINN-
LANDSMÁL
Friðarumleitanir milli Finna og Rússa fóru
út um þúfur í vetur. Ýmsir telja, að Rússar
hafi krafizt rneiri trygginga fyrir góðum efnd-
um í þetta sinn en þeir gerðu í samningunum
frá /5. marz 1940, en finnskir ráðamenn reynzt
tregir til að fallast á slíkar öryggiskröfur. Því
er sú skoðun uppi nieðal Bandamanna, að
Finnar megi vænta óblíðari friðarkjara, ef bar-
izt verður til þrautar, en þeir hlutu vorið 1940.
Markmið Rússa í styrjöldinni við Finnland
1939—1940 og friðarsamningunum 1940 var
einkum að efla öryggi Leningrad. Áður en á-
rásarstríð Þjóðverja og Finna hófst, voru þar
um þrjár milljónir íbúa, en aðeins ein milljón
þeirra var eftir, þegar borgin var leyst úr hinni
löngu umsát s. 1. vetur. Munu því margir
mæla, að Rússum sé nokkur vorkunn, þótt þeir
hafi vaðið fyrir neðan sig í samningum við
Finna eftirleiðis, og reyni að sporna við at-
höfnum fjandsamlegra stórvelda á finnskri
grund.
I friðarsamningum Finna og Rússa frá 15.
marz 1940 var Finnum hvorki gert að greiða
sektir né skaðabætur. Engin ákvæði voru sett
um stærð finnska hersins né vígbúnað. Flangö-
skaginn var leigður Rússum í þrjátíu ár gegn
8 mjlljón marka ársleigu. Rússar féllust á að
skila aftur Petsamohéraði, er þeir höfðu her-
numið, sem þó er eitt auðugasta nikkelnáma-
svæði í heimi, en þetta hérað hafði aldrei ver-
ið talið hluti af Finnlandi fyrir árið 1920, er
Rúsar létu það af hendi við Finna. Samkvæmt
friðarsamningnum áttu Rússar að fara með her
sinn frá Petsamo 10. apríl, en frá þeim deigi
skyldi höfnin og svæðið umhverfis hana vera
óvíggirt og afvopnuð, og Finnum óheimilt að
hafa þar kafbáta, flugvélar eða herskip (stærri
en 400 smálesta). Á þennan hátt átti að hindra
að höfnin yrði notuð sem árásarbækistöð á
Múrmansk eða samgönguleiðir þangað.
Þegar finnski herinn varð að hörfa úr Vest-
ur-Kyrjálalandi, flutti hann 300 þús. íbúa það-
an, til þess að fá þeim staðfestu annars staðar.
Þetta var svo lítilli þjóð mikil fjárhagsleg afl-
raun. Þá neyttu Finnar vinsælda sinna í Banda-
ríkjunum til þess að hefja þar mikla fjársöfn-
un upp í kostnaðinn. En brátt kom í ljós, að
finnska stjórnin hafði meiri hug á öðru en
landnámi handa þessu fólki.
/5. marz 1940 birti New York Times skeyti
frá Stokkhólmi, þcss cfnis, að góð varnarskil-
yrði væru í Finnlandi um Mymi-ána, á milli
Víborgar og Helsingfors, og á vatnasvæðunum
norðvestan landamæranna: „Þar væri hægt að
gera nýja Mannerheimlínu". 21. marz gat
blaðið þess, að Finnar væru þegar byrjaðir á
smíði „nýju Mannerheimlínnunar“. 5. apríl
flutti N.Y.T. fregnir af Finnlandshjálpinni, og
í sama tölublaði var frétt með þessari fyrir-
sögn: FINNLAND KAUPIR FALLBYSSUR
OG SKOTFÆRI HJÁ HERMÁLARÁÐU-
NEYTI BANDARÍKJANNA. Menn gátu
ímyndað sér, að þetta væru allt eðlilegar Iand-
varnaráðstafanir. En þegar Finnar lögðu tund-
urdufl á siglingaleiðir undan Petsamo /3. aprll,
fór suma að gruna, að ekki væri allt með felldu.
Rauði herinn hafði farið frá Petsamo 10. apríl,
eins og til stóð. Sama dag réðust ÞjóSverjar
inn i Danmörku og Noreg.
Á meðan á styrjöldinni stóð, hafði finnska
stjórnin reynt að telja hciminum trú um, að
Finnland væri Iýðræðisríki. I því skyni hafði
stjórnin Iýst Föðurlandsflokkinn (eindreginn
fasistaflokk) í bann. Hinn 21. júlí 1940 flutti
Times þessa frétt: FINNSKA STJÓRNIN
LEYSIR HINN FASISTISKA FÖÐUR-
LANDSFLOKK ÚR BANNI. 26. sept. kom
sú skýring á tundurduflalögninni við Petsamo,
í opinberri finnskri tilkynningu, að „flutningar
ættu sér stað milli Norður-Noregs og Norður-
Finnlands á vistum og hergögnum til þýzka
hersins, og þýzkum orlofshermönnum". Til-
kynningin sagði, að „þetta fyrirkomulag væri
sniðið eftir samkomulagi því, sem Svíar og
Þjóðverjar hefðu gert með sér í júlí“. Öllurn
var ljóst, að þetta var hreinn fyrirsláttur. Auk
þess var rangt skýrt frá staðreyndum. Svíar
höfðu verið kúgaðir til að leyfa Þjóðverjum
liðsflutninga yfir Svíþjóð í mai, á nieðan Nor-
egsstyrjöldin stóð sem hæst. En í september
var vígstaðan gjörbreytt. Þjóðverjar höfðu
miklu þægilegri flutningaleið yfir Svíþjóð, en
þurftu raunar ekki að vænta neinna árásartil-
rauna frá Bretum, sem áttu sannarlega nóg