Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2003, Qupperneq 157

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2003, Qupperneq 157
ÞEIM VAR EK VERST: LÍADAN OG CUIRITHIR í LAXDÆLU tungumál daglegs Kfs a.m.k. til jafiis við norrænu. En þegar fram líða stundir tekur norræna yfirhöndina. Norrænir menn á Irlandi ráku mikla þrælasölu8 sem breiðfirskir landeigendur nutu góðs af og fluttu inn þræla og konungadætur í Dali vestur. Irska verður mál þræla og kvenna, und- irmálsfólks sem ekki heyrist, the snbaltern. Höskuldur heyrir Melkorku ekki fyrr en hann gerir sér grein fyrir því að sonur þeirra, hinn gjörvilegi Olafur pá, mælir á tungu hennar; „fær hann þá skilit, at hon var eigi mál- laus, því at hon talaði þá mart við sveininn.“ 9 Hér koma saman í einni svipan þrír grunnþættir þeirrar bókmenntarýni sem kennd er við eft- irnýlenduffæði: þjóðernisleg og kynferðisleg undirmœli10 og tungumálið sem birtingarmynd þess. Helga Kress hefur gert grein fyrir þögn kvenna í Laxdælu, fyrst í grein sinni „Mjok mun þér samstaft þykkja,“ (1980), og aftur í riti sínu Máttugar meyjar (1993), þar sem hún fjallar nánar um þetta atriði í kaflanum um Laxdælu, bls. 137-147.11 Irsk nöfii fylgja Guðrúnu Osvífursdóttur, og einnig germönsk nöfn með sterka írska skírskotun. Laðir hennar ber nafn þess engilsaxneska konungs sem hvað einarðlegast studdi írska kristni um miðbik 7. aldar og varðist nýjum siðum frá Róm: það var Oswiu konungur af Norðymbral- andi, sem fyrstur engilsaxneskra réð yfir keltnesku ríkjunum Rheged og Dal Riada.12 Langamma Guðrúnar, amma Ósvífurs, hét írska nafninu Kaðlín (Caithlin). Laðir Kjartans, Ólafur pá, er sveinninn sem lærði írsku hjá móður sinni í túnfætinum heima í Hjarðarholti; Kjartan virðist bera nafn írsks afa síns, Muirceartach, Mýrkjartan (sjá þó hér á efdr). Það er enn sterk írsk undiralda í sveitinni á tímum Guðrúnar. 8 í GaelicInfluence in Iceland (2. útg., Reykjavík: University of Iceland Press, 2000, bls. viii og 30-34) nefnir Gísli Sigurðsson að miðstöð þrælasölu hafi á 9. og snemma á. 10. öld verið í Dyflinni. 9 Laxdæla 13. kap. bls. 27. 10 Ég leyfi mér að nota orðið undirmæli til að tákna það sem á ensku hefur verið kall- að subalternity, það að vera í lægri þjóðfélagsstöðu. íslenska orðið vísar bæði til und- irmálsstöðu manna og óæðra tungutaks eða tungumáls þeirra. Af hugtakinu the su- baltem, þ.e. þær stéttir sem lúta forræði ráðandi stétta, er einnig leitt hugtakið subaltemeity (með -e-) sem vísar til þeirrar heimsmyndar sem verður til við þessar aðstæður. 11 Helga Kress, Mjok mun þér samstaft þykkja“ Konur skrifa: til heiðurs Onnu Sigurð- ardóttur, Reykjavík: Sögufélagið 1980, bls. 97-109; Mdttugarmeyjar, Reykjavík, Há- skólaútgáfan, 1993. 12 Höfundur hinnar íslensku 15. aldar Sögu Osvalds kmungs hins helga kallar hann Osvinnus, en Ósvaldur var eldri bróðir hans. 155
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.