Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 93

ORÐ EÐAMYND
Myndir 2 og 3.
Og svona mætti lengi telja. Munurinn er oft á tíðum mjög lítill hvort sem
er í ritun orðmyndanna eða framburði. Sums staðar er hann varla meiri
en svo að því megi Kkja við óKkt þak húsanna. Samt sem áður er enginn
sem heldur því fram að raddmál eigi að vera alþjóðleg, ekki einu sinrd að
við eigum að tala um eina evrópska tungu, eina germanska eða eina nor-
ræna. Því má velta fyrir sér af hverju orðmyndir skapi ekki sömu hugsun
í höfði fólks og myndir táknmálsins.
Kannski er það orðið tákn sem ruglar okkur í þessu samhengi. Við er-
um nefnilega vön því að tákn sem slík geti verið alþjóðleg. Ymiss konar
táknkerfi eins og umferðarljós eða morse-kóði og jafhvel skiltd, sem við
sjáum út um alla veröld og vísa okkur á salerni, banka, bílastæði eða
sjúkrahús, eru alþjóðleg tákn sem flestir eða allir skilja. Ekkert af þessu
uppfylhr þó þau skilyrði sem þarf til að teljast tungumál. Hins vegar má
í táknmálum sjá þá þættd sem tungumál hafa umfram þessi áðurnefhdu
samskiptakerfi, eins og það að geta talað um hluti í fortíð og framtíð og
að mynda óendanlega margar setningar.22 Kannski ættum við að hætta að
tala um táknmál og tala um handmál í staðinn - gætd það breytt hug-
myndum fólks?
Táknið fyrir hús er eins og áður sagði mjög myndrænt. Þó að tákn-
málssinnarnir sem Baynton segir frá hafi haldið því fram að tákn eða orð
táknmálsins væru ekki tdlviljanakennd eins og orð raddmála þá er það
talsverð einföldun. Hús eru í eðli sínu hlutlæg og því myndræn en öðru
máli gegnir þegar tákn vísa tdl huglægra fyrirbæra. Breski táknmálsfræð-
ingurinn Mary Brennan heldur því að vísu fram að mjög oft sé samband
22 Clayton Valli og Ceil Lucas, Linguistics ofAmerican Sign Language, bls. 1-15.
91