Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 146

JOSEPH KOSUTH
fonmim Judds væru fyllt af rusli og komið fyrir á iðnaðarsvæði eða jafa-
vel bara á götuhomi myndu þau ekki vera álitin list. Af þessu leiðir að það
er nauðsynlegt að álíta þau listaverk og skilja þau sem slík fyrirfram, áð-
ur en þau em skoðuð, til þess að „sjá“ þau sem listaverk. Menn þurta að
þekkja hugtakið list og hugmyndir hstamanna áður en þeir geta rnetið og
skilið samtímalist. Allir efhislegir eiginleikar samtímalistaverka em, ef
þeir era skoðaðir sérstaklega og/eða sem slíkir, ófaðkomandi listhugtak-
inu. Listhugtakið (eins og Judd sagði, þó að hann hafi ekki meint það á
þennan hátt) verður að skoðast í heild sinni. Að skoða hluta hugtaksins
er alla jafaa að skoða hluta sem skipta hstræna stöðu þess ekki máli - eða
eins og að lesa hlnta skilgreiningar.
Það er því ekki að undra að við eigum hægast með að ráða í eðh al-
menna hugtaksins „hst“ út frá þeirri list sem hefur hvað óbundnasta
formfræði. Þar sem við höfam samhengi, sem er aðgreint frá formfræði
hennar og felst í hlutverki herrnar, þar em meiri hkindi til þess að útkom-
an verði óhefðbundnari og ófyrirsjáanlegri. Sökum þess að nútímahst býr
yfir „tungumáli“ sem á sér svo skamma sögu, er líklegra að sú list geti
gefið það tungumál upp á bátinn. Það er því skiljanlegt að sú hst sem
spratt upp úr vestrænni málara- og höggmyndalist sé öflugust og mest
spyrjandi (um eðli sitt) jafaframt því að taka upp fæst hinna almennu
„list“-hugðarefaa. A endanum er þó ekki nema „svipmót“ (svo notuð séu
hugtök Wittgensteins) með hinum ýmsu listgreinum.
En þó em þeir eiginleikar, sem setja má í samband við „hstræna stöðu“
ljóðlistar, skáldsagna, kvikmynda, leikhúss og hinna ýrnsu tónlistar-
greina, sá þáttur þessara hstgreina sem er nátengdastur hlutverki listar-
irmar eins og það hefur verið skilgreint hér.
Má ekki tengja hnignun ljóðlistarinnar þeirri frumspeki sem felst í því
að nota „hversdagslegt“ mál sem listrænt mál?24 Síðusm hnignunarstig
ljóðlistarinnar í New York má sjá í notkun konkretskálda á raunveruleg-
um hlumm og leikhúsi.25 Gemr verið að þeir finni til þess hve listfonn
þeirra er óraunvemlegt?
24 Vandinn er sá að ljóðlistin notar hversdagslegt mál í tilraun sinni til að „segja hið
ósegjanlega", það er ekki neinn innbyggður vandi við að nota tungumálið innan
samhengis hstarinnar.
25 Það er kaldhæðnislegt að margir þeirra kalla sig „konseptskáld“. Mörg þessara verka
eru l£k verkum Walter de la Maria og það er engin tilviljun; mörg verka hans eru
nokkurs konar „ljóð úr hlutum“ og ætlun hans er mjög ljóðræn: hann vill í raun og
veru hafa áhrif á líf manna.
144