Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Page 16

LIZ STANLEY
heimildunum og flóknu sambandi
þeirra við „það sem gerðist“, sem
setur rannsakandanum mun afdrátt-
•arlausari takmarkanir fl,TÍr þ\d -að
sjá og þekkja fortíðina.
Ljósmyndirnar tvær sem merkt-
ar eru mynd 3 má nota til að varpa
ljósi á þetta. A þeim má sjá þegar
Gideon Scheepers, foringi einnar
árásarsveitar Búa, var tekinn af lífi í
janúar árið 1902. Þær voru teknar
með leynd af atvinnuljósmimdara,
Ivie Allan, sem var meðlimur heima-
vamarliðs Graaf-Reinet-bæjar á
norðurhluta Höfðans þar sem rétt-
arhöldin yfir Scheepers fóm ffam,
og var því í opinberum erindum við
aftökuna sem einn varðhðanna. Ein hhð ljósmjmdarinnar er sú að hún
sýnir einfaldlega „aftöku“, aftöku manns sem hafði verið fundinn sekur
af löglega skipuðum herrétti um að brjóta „gegn viðurkenndum
hemaðarvenjum“ með því að skipa fyrir um að tilteknir afrískir menn,
sem grunaðir vora um að vinna fyrir breska herinn, skyldu drepnir án
allra málalenginga. En þetta er þó ekki eins einfalt og það hljómar.
Um þrjú htmdrað hðsmenn árásarsveitanna sem teknir vora höndum
vora einnig fundnir sekir um slíkar sakir og dæmdir til dauða. Hins veg-
ar vora langflestir dómanna mildaðir - allt í allt vora um 3 5 teknir af h'fi,
flestir breskir þegnar og því tæknilega séð svikarar. Engin hinna aftak-
anna fór fram leynilega eins og aftaka Scheepers heldur vora þær opin-
berir viðburðir sem fóra ffarn á markaðstorgum bæjanna. Þar að auki var
því vísvitandi haldið leyndu á hvaða bersvæði Scheepers var greftraður
að næturlagi og ekki var hægt að veita foreldrum hans upplýsingar um
það eftir stríðið þU enginn gat fundið staðinn.16
Ekki era lengur til nákvæmar upplýsingar urn réttarhöldin }dir Scheep-
15 Þessar ljósmyndir falla ekld undir höfundarrétt og eru notaðar hér með góðfuslegu
leyfi Transvaal Archives Depot, Pretóríu.
16 A vissan hátt gegna þessar athugasemdir hlutt'erki „ríðgerða“, ályktunum er haldið
í lágmarki og „annars konar“ heimildir notaðar.
Mynd 3: Aftaka Gideons Scheepersly