Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Page 99

TOMIÐ OG TILVERAN
mjög fallegur eða verulega óþægilegur aflestrar en aldrei sjálfsagður.
„Naívískur stíll“ er í raun þversagnarhugtak því að hið ritaða orð er alltaf
sviðsett og alltaf yfirvegað. Sú sviðsetta einfeldni sem Kristín Omars-
dóttir hefur gert að einkennismerki sínu getur skapað mjög óhugnanleg
áhrif ef rætt er í sama orðinu um börn og ofbeldi, kynlíf og dauða. Kímni
hennar er oft líkamleg, karnívalísk og hverfist gjama um úrgang líkam-
ans og annað úrkast.
Hið barnslega, leikurinn og spuninn í tungumálinu kallar á viðbrögð
sem em handan hins röklega. Lesandi hrekkur í kút, fer að hlæja eða
reiðist þegar hann mætir súrrealísku myndmáli og hamskiptum eins og í
þessari „þulu“ sem Úlfhildur Dagsdóttir skrifar um og segir:
„Þulan“ er ljóð um myndmál, þarsem hverju laginu á fætur
öðm er flett ofan af upphafsmyndinni, sem er af skrefum í vami.
Vatnið er dulbúningur og þegar því er flett burt finnst fluga
sem gleypti skrefin en breyttist við það í pínulitla stelpu á stærð
við nögl sem grenjar í lófa þínum.33
Kristín leikur sér gjarna með hljóm og takt í tungumálinu. Stundum
velur hún orð sem hafa svipaða byggingu eða form og víxlar þeim. Þann-
ig hlær einhver „skraddaralega“ í stað þess að hlæja „grallaralega“ og
menn brosa hvor til annars „alþjóðlegum“ brosum en ekki „alþýðleg-
um .
Alikið er af tilbúnum spakmælum sem virðast fáránleg (en þurfa ekki
að vera það). Þá er stutt í klisjuna sem Kristín Ómarsdóttir leikur sér
mikið að. Sumar af persónum hennar tala í klisjum eins og móðirin í
síðari hluta Hamingjan hjálpi mér I og II. Hvað efrir annað hefur verið
sagt að klisjan sé dautt tungumál og Stefan Kjerkegaard segir að klisjan
sé „dauðastjarfi“ (rigor mortis) tungumálsins, menn grípi til hennar þegar
þeir hafi ekkert að segja. Þá segi þeir það sem þegar hefur verið sagt. Við
tökum enga áhættu með klisjunum og grípum til þeirra þegar við tölum
við ókunnuga, segir hann.34 Olga Holownia bendir hins vegar á að klisjan
verði til við endurtekningu og sé hluti af menningarhefð sem menn geti
33 Ulfhildur Dagsdóttir fjallar um Kristínu, ljóð hennar og önnur verk í góðri grein á
bókmenntavefnum, ,,„Hæ, htla skrímsli, ég er komin aftur heim.“ I ferðalagi með
skáldskap Kristínar Omarsdóttur“. www.bokmenntir.is.
34 Stefan Kjerkegaard, „Ordskælv. Om ordspil, klichéer og en tekst av Birgit Munch“,
Litteratur og visuell kultur, ritstj. Dagný Kristjánsdóttir, Fræðirit: Bókmenntaffæði-
stofnun, 2005, bls.332-333.
97