Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Page 152

MAGNÚS FJALLDAL
láns atriði svo sem riddaraskap og kurteisi sem þróuðust seinna á miðöld-
um. I útliti er Knútur „bleikur maður og fiskeygur ... og hafði stórt hár
gult“ (bls. 274). Hér virðist Halldór taka nokkuð mið af Knýtlinga sögu
sem segir um Knút að hann var „ljóslitaðr, fagrhárr ok mjok hærðr“, en
augnsvip Knúts hrakar heldur frá lýsingu sögunnar þar sem hann er
sagður hverjum manni „betr eygðr, bæði fagreygðr ok snareygðr'1.46 Knýt-
linga saga bætir svo við að Knútur hafi verið maður „Qrr,” en í Gerplu er
hann „oflætismaður við gleði“ (bls. 274).
Ekki gerir tignarlegt fas Knúts hann betri en aðra konunga í Geiplu.
Hann er hrokagikkur, eins og svar hans við málaleitan Olafs Haralds-
sonar sýnir, og jafh grimmur og aðrir valdsmenn í Gerplu: „... skyldi hver
sá maður er eigi gerðist vinur Knúts fullkominn frá upphafi, aungu fyrir
týna nema fé og lífi“ (bls. 271-272). Ekki er Knúti lýst sem grimmum
harðstjóra í Olafssögu eða Knýtlinga sögu, en í enskum heimildum eru ófá
dæmi sem sýna hann í því ljósi, og virðist Halldór hafa tekið nokkuð mið
af þeim þegar hann mótar persónu Knúts. Enski annállinn greinir til
dæmis frá því að árið 1014, eftir dauða Sveins, hafi Knútur látið skera
hendur, nef og eyru af þeim gíslum sem föður hans höfðu verið fengnir,4
og William frá Malmesbury bætir því við að hann hafi einnig látið gelda
þá.48 Fræg er svo saga sem Henry frá Huntingdon segir af mikilmennsku-
tilburðum Knúts er hann lét bera hásæti sitt niður í fjöru og reyndi að
skipa sjávarföllum að hlýða vilja sínum, en árangurslaust.49
4. Niðurlag
í Englandsþætti Gerplu umskapar Halldór ríki Aðalráðs, landafræði Eng-
lands og atburðarás fyrstu ára 11. aldar þar í landi og sveigir allt þetta
undir lögmál skáldsögu sinnar. En fyrst og fremst umskapar hann þá
46 Sama rit, bls. 127.
4' Sjá G.N. Garmonsway, The Anglo-Saxon Chronicle, bls. 145.
48 Sjá J.A. Giles, William ofMahnesbury 's Chronicle ofthe Kings of England, bls. 190-191.
49 Sjá Diana Greenway, Henry, Archdeacon ofHuntingdon - Historia Anghrum - The His-
tory of the English People, bls. 367-369: „at the height of his ascendancy, he ordered
his chair to be placed on the sea-shore as the tide was coming in. Then he said to
the rising tide, ‘You are subject to me, as the land on which I am sitting is mine, and
no one has resisted my overlordship with impunity. I command you, therefore, not
to rise on my land, nor to presume to wet the clothing or limbs of your master.’ But
the sea came up as usual, and disrespectfully drenched the king's feet and shins.“
Í5Q