Þjóðlíf - 01.07.1990, Page 51

Heather Ireland, dóttir Guttorms skálds Guttormssonar. Bill Valgardson ogjohn Tuckerprófessor í forníslenskum
bókmenntum við háskólann í Victoria.
skipstjóri á flutningaskipi og fórst af slys-
förum á besta aldri.
Ur bernsku eru Bill minnisstæðastar
veiðiferðir sem hann fór með föður sínum
um nálæg skóglendi, en hann var afburða-
góð skytta og veiddi einkum hirti, kanín-
ur, skógarhænsni og gæsir. Þessar ferðir
hófust áðuren Bill man eftir sér, en hann
hefur fyrir satt að faðir hans hafi tekið
hann á mjöðmina sex mánaða gamlan og
farið útí skóg að skjóta. Önnur bernsku-
minning tengist sögnum af harðræði
fyrstu landnemanna sem hrundu niður
einsog flugur úr skyrbjúg og bólusótt,
fengu engum vörnum við komið, enda
gersamlega félausir.
í nágrenninu var indíánahöfðingi sem
sýndi af sér mikið göfuglyndi og gerði það
sem í hans valdi stóð til að lina þjáningar
landnemanna með matarsendingum og
öðru liðsinni. Hann átti forkunnarfagra
konu og mörg mannvænleg börn, en
missti alla fjölskylduna af völdum bólunn-
ar nema eina dóttur sem var svo illa útleik-
in, að hún lokaði sig inni og neitaði að láta
nokkurn nema föður sinn sjá sig. Höfð-
inginn lét gera veglegan legstein yfir konu
sína áðuren hann hélt á fund feðra sinna,
en hann átti enga afkomendur og í tímans
rás gleymdist legsteinninn og lenti í
óhirðu. Þá gerðist það nótt eina að höfð-
inginn vitjaði eins landnemans í draumi og
bað hann dytta að legsteininum í minn-
ingu fyrri velgerða. Sá lét ekki standa á að
verða við bón hins mæta höfðingja, og æ
síðan var legsteininum sýnd tilhlýðileg
ræktarsemi. Bill telur þessa einföldu sögu
vera merkilegt dæmi um þá dulhyggju
sem hann hafi ásamt mörgu öðru tekið í
arf frá íslenskum forfeðrum sínum.
Barnaskólans í Gimli minnist hann með
litlum söknuði, því kennslukonur voru
hver annarri harðari í horn að taka og
refsiglaðari en eðlilegt mátti teljast, jafn-
vel þó hliðsjón væri höfð af lútherskum
rétttrúnaði og umburðarleysi. Börnunum
var miskunnarlaust refsað fyrir hverja
minnstu yfirsjón og Bill fékk á þeim árum
megna skömm á skólagöngu. Með sjálfum
sér hét hann því, að áðuren hann væri allur
skyldi hann labba að gröf tiltekinnar
kennslukonu og pissa á hana. Við það hef-
ur hann hugsað sér að standa, þó óbeit
hans á skólalærdómi sé löngu rokin úu'
veður og vind.
Kirkjan var snöggtum skárri en skól-
inn, einkanlega á því skeiði þegar séra
Harald Sigmar þjónaði söfnuðinum.
Hann bar með sér blæ kristilegs kærleiks-
þels og umburðarlyndis, enda prédikaði
hann jafnan fyrir troðfullri kirkju, og
komust færri að en vildu. (Séra Harald
Sigmar kenndi um nokkurra ára skeið við
guðfræðideild Háskóla íslands á sjötta
áratug aldarinnar).
Á unglingsárunum afsagði Bill að halda
áfram skólagöngu að skyldunámi loknu,
en hélt í þess stað til Winnipeg og hóf að
vinna í pakkhúsi. Laununum varði hann
meðal annars til að kaupa sér tryllitæki og
ók á því til Gimli með miklum fyrirgangi
og mannalátum. Hann gaf sig um skeið á
vald hinu ljúfa lífi með tilheyrandi svalli
og hverskyns uppivöðslu til að veita útrás
innibyrgðri reiði yfir ómanneskjulegum
aga skólaáranna og afskiptaleysi foreldra
af framferði kennslukvenna. En síðan
bráði af honum, og hann var hættur að
reykja og bragða áfengi áðuren hann náði
tvítugsaldri.
akkhúsvinnan var ekki beinlínis fýsi-
legt framtíðarstarf og hann fór að
velta fyrir sér möguleikum á frekari
menntun. Af kynnum sínum við ýmsa af
sama sauðahúsi, sem gengu menntaveg-
inn, komst hann að raun um að hann stæði
þeim ekkert að baki andlega eða vits-
munalega, svo hann lét slag standa, hætti
púlvinnunni þó pyngjan væri létt og
skráði sig í United College í Winnipeg
þarsem hann varð Bachelor of Arts í fyll-
ingu tímans. Þetta var honum fært vegna
þess að móðurforeldrar hans, sem bjuggu í
Winnipeg, veittu honum ókeypis fæði og
húsaskjól, faðir hans greiddi skólagjöldin
og sjálfur vann hann sér fyrir vasapening-
um. Með hagsýni, sparnaði og elju tókst
honum að ná settu marki. Þegar fyrsta
áfanga var náð innritaðist hann í Mani-
■K MENNING
ÞJÓÐLÍF 51