Þjóðlíf - 01.08.1991, Qupperneq 86

UMSJÓN: HÁLFDAN ÓMAR HÁLFDANARSON OG ÞURÍÐUR ÞORBJARNARDÓTTIR
3000 plöntur innihalda
ef ni sem eru virk gegn
krabbameini
JJm 70% af plöntunum vaxa í
regnskógunum. Lyfsem unnin eru
úr plöntum seldust fyrir um 50
milljarða dala árið 1980
unnið
háþrýstingi en runn-
inn sem lyfið er
unnið úr hefur
verið notaður
árþúsundum
saman í
róandi
te.
*Natríum krómóglýkat er
virka efnið í Intal en það er eitt
besta lyf sem völ er á gegn
asma. Natríum krómóglýkat
plöntu
sem vex við
Miðjarðar-
hafið og hefur
verið notuð frá
örófi alda til þess að
lina iðrakveisu.
*Forskólín er unnið
úr Coleus forskolis,
plöntu sem er náskyld álfa-
möttli. Þetta lyf er upprunnið
á Indlandi og er notað gegn
hjartveiki. Nú hefur komið í
ljós að lyflð er ef til vill enn
máttugra við ýmsum lungna-
og augnkvillum. Rúmlega 300
nýlegar lærðar greinar eru til
um áhrif þessa efnis, og sýnir
það best hversu miklar vonir
eru bundnar við það. Lækn-
andi máttur þess er þó langt í
frá nýlega uppgötvaður.
Fyrstu lýsingu á heilsusamleg-
um eiginleikum
þess er að finna í æva-
fornum læknaritum
hindúa (Veduritunum),
sem rituð eru á sanskrít.
*Pílókarpín er lýtingur
sem unninn er úr plöntunni
Pilocarpus jaborandi. Lyfið er
notað gegn gláku.
*Þjóbrín er sýklalyf sem
uppgötvaðist í ýmsum pilju-
tegundum (Aspilia).
*Nabílón er uppsölulyf sem
er eitt margra virkra efna í
hampjurtinni (Cannabis sat-
iva).
Ofangreind lyf eru öll unn-
in úr plöntum en lyfjafræðing-
ar leita fanga víðar en í regn-
skógaflóru jarðar. Ymis dýr
framleiða efni sem hafa reynst
virk lyf. Þar á meðal er eitur
sem hundruð ólíkra kóngulóa
mynda og rannsóknir beinast
nú í auknum mæli í þessa átt.
Nefna má lyfið Kaptópríl sem
er unnið úr eitri snáks sem lifir
á Amasónsvæðinu í Suður-
Ameríku. Það hefur reynst
mjög öflugt við háþrýstingi.
Þessi upptalning er stutt en
hún ætti að sýna hversu mikil
skammsýni það er að fórna
náttúru jarðar í skammvinnu
gróðakapphlaupi. Á hverjum
einasta degi útrýmir manns-
Bandaríska krabbameins-
stofnunin hefur á skrá heiti
3000 plantna sem innihalda
efni sem eru virk gegn
krabbameini. Sjötíuafhundr-
aði þeirra vaxa í ört minnk-
andi regnskógum heims.
Árið 1980 seldust í Banda-
ríkjunum lyf sem unnin eru úr
plöntum fyrir um átta millj-
arða dala. Samsvarandi tala
fyrir heiminn allan er nú um
50milljarðar dala. Eftirfarandi
lyf eru meðal þeirra fjölmörgu
sem sótt eru til plantna:
*Sterahormónið díós-
genín var uppgötvað í
villtum kínakartöfl-
um í Mexíkó og
Guatemala
og var
notað í
fyrstu
getnaðar-
varnarpill-
una. Yfir
3000 aðrar
plöntur eru not-
aðar til þess að stýra
frjósemi fólks.
*Læknar hafa
notað reserpín
í yfir 30 ár til
þess að
ráða bót
86 ÞJÓÐLÍF