Frjáls verslun - 01.07.2013, Blaðsíða 30

30 FRJÁLS VERSLUN 7. 2013
Hjá 3Z eru sebrafiskar eða öllu heldur lirf ur sebrafiska not aðar til að mæla og meta áhrif lyfja.
Oft ast eru rottur, kanínur eða mýs
notaðar við fyrstu lyfjaprófanir,
en aðrar lífverur gætu hentað
betur. Hugmyndin að baki 3Z er
að flýta slíkum prófunum og gera
þær ódýrari með því að nota lirfur
se brafiskanna, sem annars eru
vinsælir skrautfiskar. „Til að ala
hefðbundin tilraunadýr þarf mikið
pláss, þau þurfa mikla umönnun
og tilraunir á þeim sæta gagnrýni
af mannúðarástæðum,“ segir
Karl. „Af sebrafiskum er hægt að
ala upp fjórar kynslóðir á ári og
það er hægt að ala mikinn fjölda í
tiltölulega litlu plássi og án mikils
tilkostnaðar.
Það eru engin inngrip í fiskinn;
prófunin á sér stað fyrir utan hann
og það er auðvelt að nota fiskinn
við myndgreiningu,“ segir Karl
ennfremur. Tilgangurinn er að
finna aukaverkanir nýrra lyfja og
finna út hvort gömul lyf eru nýtileg
til fleiri þarfa en þau voru upphaf­
lega ætluð.
Úr svefni í lyf
Hugmyndin varð til árið 2006 eftir
að Karl hafði lokið doktorsprófi í
taugavísindum í Bandaríkjunum.
Hann kom heim og fékk stöðu við
Háskólann í Reykjavík. Þar vann
hann að svefnrannsóknum, sem
upphaflega voru áhugasvið hans.
Ferill Karls er nokkuð sérstæður
því að að loknum menntaskóla fór
hann til sjós og var á báti frá Þor­
lákshöfn. Hann sá ekki fram á að
komast yfir kvóta og þá lá leiðin
í skóla á ný eftir fjögurra ára fjar­
veru. Heimspeki og sálfræði urðu
fyrir valinu og svo svefnrannsóknir
í framhaldi af því fyrir enn frekara
nám í taugavísindum ytra. Þar, við
rannsóknir á svefnlyfjum, komu
sebrafiskarnir fyrst við sögu.
Árið 2009 var stofnað fyrirtæki
um lyfjaprófanir. Haraldur Þor­
steinsson kom þá inn í fyrirtækið
og hafa Karl og Haraldur leitt
verkefnið síðan. Fyrirtækið er enn
í nánu samstarfi við Háskólann í
Reykjavík og þar til húsa. Starfs­
menn eru fjórir og að auki vinna
fjórir nemendur að verkefnum á
vegum 3Z.
Karl segir að verkefnið hafi
verið mjög spennandi. Öll stig
þessarar þróunar voru óþekkt
áður. Það þurfti að smíða öll tæki,
forrita hugbúnað og prófa allar
aðferðir. Þetta hefur verið dýrt en
fé komið úr Tækniþróunarsjóði og
Nýsköpunarsjóði.
Núna segir Karl að fyrirtækið
sé á spennandi tímamótum. Þró ­
unarstarfið hefur skilað árangri
og samningur náðst við eitt
lyfja fyrirtæki, franskt, um prófanir.
Næsta skref er að koma hugmynd­
inni á markað víðar. Hugsanlegir
notendur eru ekki mjög margir
– en ef samningar nást eru þeir
stórir.
„Það eru engin inngrip í fiskinn; prófunin á sér stað fyrir utan hann og það er auðvelt að
nota fiskinn við myndgreiningu.“
Út á hvað á að gera ef þorskkvótinn er farinn?
Sebrafisk? Er það matur? Já, í sumum löndum er
sebrafiskur borðaður en fyrir Karl Ægi Karlsson er
þessi fiskur grundvöllur tilrauna í sameindalíffræði.
Þetta er næringin fyrir nýjan sprota sem er að vaxa
upp við Háskólann í Reykjavík.
SebrafiSk
dr. karl Ægir karlsson hjá 3Z.
Gerir út á
Dr. Karl Ægir
Karlsson hjá 3Z:
og frumkvöðlar
TexTi: Gísli KrisTjánsson
Davíð Guðjónsson
hjá Handpoint: