Frjáls verslun - 01.07.2013, Blaðsíða 42

42 FRJÁLS VERSLUN 7. 2013
Við hjá Nýsköpunarsjóði viljum rækta óskráðu fyrirtækin svo hægt sé að skrá þau og koma á
markað annaðhvort í Kauphöllinni
eða í beina sölu,“ segir Helga
Valfells, framkvæmdastjóri Ný ­
sköp unarsjóðs atvinnulífsins.
Hlut verk sjóðsins er að kaupa
hlutafé í líklegum nýsköpunar ­
fyrir tækjum.
Sjóðurinn er orðinn fimmtán
ára gamall. Hann varð til þegar
Iðnlánasjóður og Fiskveiðasjóður
voru sameinaðir. Meginhluti
þeirra varð að Fjárfestingabanka
atvinnulífsins – FBA – en hluti
varð að Nýsköpunarsjóði – NSA.
Við þessa uppstokkun hinna
gömlu fjárfestingasjóða ríkisins
komu fjórir milljarðar í hlut
NSA og það fé hefur síðan verið
ávaxtað með hlutafjárkaupum
í nýjum fyrirtækjum. Þetta eru
áhættufjárfestingar og í sumum
tilvikum hefur féð tapast. Samt
hefur eigið fé sjóðsins vaxið í
ríflega fimm milljarða.
„Þetta er ásættanleg ávöxtun
mið að við það að sjóðurinn er bú ­
inn að ganga í gegnum netbólu og
hrun heils fjármálakerfis,“ segir
Helga.
Arðbær útganga
Og hún hefur fleiri tölur á
takteinum. Heildarveltan hjá þeim
þrjátíu og fjórum nýsköpunar fyrir ­
tækjum sem NSA á hlut í er um
fimm milljarðar og þar starfa um
fimm hundruð manns. Þetta eru
fyrirtæki sem lofa góðu og eiga
eftir að vaxa.
Ávöxtun sjóðsins felst í því sem
kallað er „arðbær útganga“. Það
þýðir einfaldlega að sjóðurinn
stefnir að því að selja hlutafé sitt
með hagnaði eftir að hafa verið
meðeigandi í fyrirtækinu. Yfirleitt
er stefnt að sölu innan tíu ára frá
því keypt var.
„Við höfum lagt fé í yfir hundrað
fyrirtæki frá upphafi. Nítján af
þessum fyrirtækjum hafa verið
seld með hagnaði, sum hafa verið
seld með tapi og öðrum hefur
verið lokað. Núna síðast keyptu
erlendir fjárfestar hlut sjóðsins í
hugbúnaðarfyrirtækinu Clöru. Það
var vel heppnuð fjárfesting,“ segir
Helga.
Hún nefnir einnig Marorku,
þar sem þýskt fyrirtæki keypti
30% af NSA og tengir nú íslenska
fyrirtækið markaðskerfi sínu
ytra. Það er líka vel heppnuð
áhættufjárfesting. Aðrar vel
lukk aðar fjárfestingar eru t.d.
fyrirtækið Gavia/Hafmynd og
Bláa lónið.
„Við höfum þegar fjárfest í
tveim ur fyrirtækjum það sem
af er árinu. Þau eru Oz, sem er
með nýsköpun í dreifingu sjón ­
varpsefnis, og Admittor, sem hefur
þróað hugbúnað fyrir háskóla
og MIT í Boston er þeirra fyrsti
viðskiptavinur,“ segir Helga.
Vogun vinnur, vogun tapar
„Hlutafé hefur líka tapast og fyrir­
tæki farið í þrot. Það er áhætta að
leggja fé í nýsköpun en ágóðinn
getur líka orðið mikill ef vel tekst
til,“ segir Helga. „Draumurinn
virðist oft vera að fá erlenda
fjárfesta en það skiptir ekki miklu
hvers lenskur kaupandinn er,
aðalatriðið er að hann sé góð ur
fyrir fyrirtækið, hafi vit á rekstr ­
inum og markaðnum og hafi fjár­
magn til að hjálpa fyrirtækinu til
að halda áfram að vaxa og dafna.“
NSA kemur inn sem fjárfestir
á milli þess að frumkvöðlar þróa
nýja hugmynd og þess að komast
í rekstur og framleiðslu. Sjóðurinn
leggur firma til fé og aðstoðar við
stjórnun en lætur frumkvöðlunum
þróunarstarfið eftir. Á fyrstu
skref um nýsköpunar er fé sótt í
styrktar sjóði – eða bara eigin vasa
– og síðan er sótt um hjá NSA.
„Hjá sjóðnum eru það alls tíu
manns sem taka ákvörðun um
hvort af kaupum á hlutafé verður,“
segir Helga. Þetta er fólk með
ólíkan bakgrunn og reynslu í fjár ­
málum og tækni. Fyrst er fimm
TexTi: Gísli KrisTjánsson / Mynd: Geir ólafsson
Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins – NSA – gegnir mikilvægu hlutverki í að koma sprot-
um á legg. Sjóðurinn er sjálfseignarstofnun sem ávaxtað hefur eigið fé sitt í nýjum fyrirtækjum
og sýnt að það er hægt að hagnast á nýsköpun. Sjóðurinn vex á erfiðum tímum.
Rækta óskráð fyrirtæki
Helga Valfells, framkvæmdastjóri hjá
Nýsköpunar sjóði atvinnulífsins:
FJÁRmögNUN SpRota