Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Page 86

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
Inngangur: í þrálátum tannholdssýkingum er að finna flókna og
fjölbreytta flóru baktería. Erfitt getur reynst að skoða flóruna
með hefðbundnum ræktunaraðferðum og þá sérstaklega breyt-
ingar sem verða á flórunni þegar sjúkdómseinkenni koma í Ijós.
Síðastliðinn áratug hafa framfarir í sameindalíffræði gefið betri
sýn á, og gert mönnum kleift að endurmeta þá bakteríuflóru sem
tengd er sýkingum í tannholdi.
Efniviður og aðferðir: Markmið rannsóknarinnar var að kanna
fjölbreytileika baktería í tannholdi íslenskra sjúklinga með tann-
holdsbólgu og nýta til þess sameindalíffræðilegar aðferðir. Sýni
voru tekin úr tannholdspokum hjá þremur einstaklingum með
krónískar bólgur í tannholdi. Greining var gerð á sýnunum með
því að magna upp 16S rRNA gen með altækum PCR vísum. PCR
afurðirnar voru svo klónaðar og raðgreindar.
Niðurstöður: Alls voru 373 klónar raðgreindir og gáfu niðurstöð-
ur raðgreininga 62 mismunandi bakteríutegundir. Flestar tegund-
irnar sem greindust eru ræktanlegar en þó voru til staðar nokkrar
raðir bakteríutegunda sem ekki eiga þekkta ræktanlega kandídata.
Mest var af tegundunum Streptococcus constellatus, S. intemedius,
Selenomonas sputigena og Peptostreptococcus micros. Líklegir
sýkingavaldar eins og Fusobacterium nucleatum, Atopobium sp.
og Actinomyces sp. voru einnig til staðar í sýnunum. Aftur á móti
voru tegundir eins og Prevotella sp. Porphorymonas gingivalis og
Aggregatibacter actinomycetemcomitans, sem ávallt eru settar í
samhengi við sjúkdóminn, ekki að finna í þessum sýnum.
Alyktanir: Sameindalíffræðilegar aðferðir geta verið gagnlegar til
að skoða baktríuflóru í flóknum örveruvistkerfum eins og munn-
holinu. Slíkar aðferðir gefa góða vísbendingu um samsetningu
flórunnar og geta leitt til að áður óþekktir sýkingavaldar finnist.
V 21 Munnvatnsmæling hjá sjúklingum með tannátu,
glerungseyðingu og munnþurrk
W. Peter Holbrook, Sigurður Rúnar Sæmundsson
Tannlæknadeild HÍ
phol@hi.is
Inngangur: Munnvatnsmæling er notuð í greiningu og mati á
tannátu, glerungseyðingu og munnþurrk. Markmið var að skoða
niðurstöður úr munnvatnsmælingarprófi hjá sjúklingum til að
meta notagildi þessi prófs í sjúkdómsgreiningu.
Efniviður og aðferðir: Sjúklingum (N=223) var vísað í munn-
vatnsmælingu á árunum 2004-2005. Tilgangur tilvísunar var mat á
munnþurrki (N=45), glerungseyðingu (N=88) og tannátu (N=45).
Örvuðu munnvatn var safnað í eina mínútu til að meta flæði.
Óörvuðu munnvatni var safnað hjá þeim sjúklingum sem vísað
var vegna munnþurrks. Stuðpúðavirkni (buffer capacity) munn-
vatns var mælt með DentoBuff® strimlum; pH var mælt með
sýrumælingarstrimlum (Whatman). Talning á fjölda S. mutans og
lactobacilli var gerð með hefðbundinn aðferð.
Niðurstöður: Meðaltöl og staðalfrávik voru eftirfarandi:Tafla I.
Óörvað flæði hjá sjúklingum með munnþurrkseinkenni var að
meðaltali 89(135)pL/mín. Marktækt fleiri munnþurrkssjúklingar
höfðu lága stuðpúðavirkni (pH4) en sjúklingar með tannátu
(P<0,01) eða glerungseyðingu (P<0,001). Marktækt lægri með-
altals-pH-gildi mældust í munnþurrkssjúklingum en þeim með
glerungseyðingu (P<0,01). Enginn marktækur munur fannst
á milli sjúklingarhópa með tilliti til fjölda S. mutans, en mikill
breytileiki fannst milli einstaklinga. Fjöldi Lactobacillus teg-
unda var marktækt lægri hjá sjúklingum með glerungseyðingu en
meðal þeirra sem voru með munnþurrk eða tannátu.
Alyktanir: Munnvatnsmælingarpróf má nýta til að skipuleggja
tannvernd fyrir einstaklinga. Magn munnvatns og gæði þess er oft
mjög ábótavant í munnþurrkssjúklingum.
V 22 Streptococcus mutans stofnar sem einangraðir
hafa verið úr sýnum einstaklinga með tannskemmdir og án
tannskemmda
W. Peter Holbrook', Árni R. Rúnarsson1, RL Gregory2, Z. Chen2, J. Ge2
‘Tannlæknadeild HÍ, 2Indiana University School of Dentistry. Indianapolis,
USA
phol@hi.is
Inngangur: Streptoccus mutans stofnar sem einangraðir hafa
verið úr sýnum einstaklinga með tannskemmdir (CA) annars
vegar og úr einstaklingum sem ekki hafa tannskemmdir (CF)
hins vegar, hafa verið rannsakaðir út frá mögulegum breytileika í
sýkingarmætti þeirra. Áður hafði verið sýnt fram á að 16 þessara
S.mutans stofna eru breytilegir hvað varðar viðloðunarhæfni við
apatít og losun á kalsíni úr apatíti við ræktun.
Efniviður og aðferðir: Frekari rannsóknir voru gerðar á
stofnasafninu í þeim tilgangi að kanna nánar þann mun er
virtis vera á stofnunum. Bacteriocin virkni var könnuð með
stab-inoculation á hverjum stofni fyrir sig í pour-plates sem
innihéldu, annars vegar alla þá stofna sem til skoðunar voru og
hins vegar 25 einangraða stofna af oral streptókokkum og öðrum
örverum. Skoðun með rafeindasmásjá á CA og CF stofnum voru
framkvæmdar með neikvæðri litun, til að kanna hvort svokallaður
„fuzzy coar” væri til staðar. Framkvæmd var mótefnalitun fyrir
rafeindasmásjárskoðun með mótefni gegn fimbríum og gulllitun
til að kanna hvort CA og CF stofnar væru ólíkir með tilliti til
gerðar ytra lags.
Niðurstöður: Þrátt fyrir að CA stofnar hafi sýnt meiri bacteríócín
hindrun á vexti annarra mutans streptókokka (3,4 niðað við
Tafla I.
Örvað flseði mL/mín Buffer cap. pH PH S. mutans/mL Lactobacilli/ mL
Munnþurrkur 0,9 4,7 6,6 105/ 1034/
N=90 (0,7) (0,8) (0,8) t1'6) (2'°)
Glerungseyðing 1,7 514 715 104’7 102'7
N=88 (0,8) (0,7) (017) (i|6) (2,2)
Tannátu 1,5 5,2 7,0 107 io36/
N=45 (0,9) (0,8) (0,9) í1'8) f1'9)
Læknablaðið/fylgirit 53 2007/93