Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Qupperneq 111

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XIII. VlSINDARÁÐSTEFNA HÍ
Protozoa (írumdýr): Hexamita salmonis, Apiosoma sp.,Capriniana
piscium, Trichodina sp., Dermocystidium branchiale.
Metazoa (fjölfrumungar): Chloromyxum truttae, Myxidium
(truttae) sp., Myxobolus arcticus, Myxobolus cerebralis, Myxobolus
neurobius, Sphaerospora truttae, Apatemon gracilis, Diplostomum
sp., Crepidostomum farionis, Phyllodistomum conostomum,
Diphyllobothrium sp., Eubothrium crassum, E. salvelini,
Philonema oncorhynchi, CapiUaria salvelini og Salmincola
(edwardsi) sp.
Meirihluti tegundanna fannst í báðum vötnunum og/eða í báðum
hýsiltegundunum. Magn sumra þessara tegunda var þó breytilegt
eftir vötnum og/eða hýsiltegundum.
Sex tegundir; Dermocystidium branchiale, Chloromyxum truttae,
Myxidium (truttae) sp., Myxobolus arcticus, Myxobolus neurobius
og Sphaerospora truttae höfðu ekki fundist áður hér á landi.
V 89 Smíði á flúrljómandi visnuveiruferju
Katrín Ólafsdóttir, Sigríður Matthíasdóttir, Valgerður Andrésdóttir
Tilraunastöð HI f meinafræði að Keldum
katrino@hi.is
Inngangur: Mæði-visnuveiran (M V V) tilheyrir flokki lentiveira og
er því náskyld eyðniveirunni (HIV). í rannsóknum á lentiveirum
er mikilvægt að hanna kerfi þar sem hægt er að nema veiruna
á skjótan og afgerandi hátt. EGFP genið (enhanced fluorecent
protein) er talið vera góður kostur í þessu sambandi því það
flúrljómar án nokkurra hjálparþátta. Kerfi þar sem smíðuð er heil
sýkjandi veira með EGFP gen innlimað í stað annars gens hafa
verið útbúin bæði fyrir HIV og MVV. Ekki hefur enn tekist að fá
sýkjandi veirur í MVV en það hefur tekist í HIV.
Rannsóknir hafa sýnt aðTat prótein MW og geitavisnuveirunnar
(caprine arthritis encephalitis virus, CAEV) hefur litla sem enga
trans-virkjunarvirkni miðað við í HIV-1 og nýlegar rannsóknir
benda til þess að Tat í MVV og CAEV sé samsvarandi við Vpr
prótein í HIV-1. f CAEV hefur verið sýnt fram á að veirur án tat
gens eftirmyndast bæði in vivo og in vitro.
Efniviöur og aðferðir: í þessari rannsókn var smíðuð heil
visnuveiruferja þar sem EGFP gen var innlimað inn í stað tat
gens veirunnar. Tat genið var klippt út að mestu, og þess var
gætt að splæsiset væru ósnert. EGFP genið var innlimað inn
í sama lesramma og fyrsta amínósýra tat gensins. Einnig var
smíðaður MVV klónn án tat (MVVA tal). Visnuveiruferjurnar
voru genaleiddar inn í kinda-fósturliðþelsfrumur og tjáning
á EGFP MVVa lat/ECFP var staðfest með confocal flúrsmásjá.
Víxlritunarvirkni var mæld í kinda-fósturliðþelsfrumunum eftir
ákveðinn tíma.
Niðurstöður og ályktanir: Tjáning á EGFP próteininu sást eftir
þrjá sólarhringa. Pað mynduðust ekki sýkingarhæfar MVVA
mi/EGFP MVVa tat veirur Tat próteinið í MVV virðist vera
lífsnauðsynlegt fyrir eftirmyndun veirunnar.
V 90 Kýlaveikibróðir í íslenskum eldisþorski, Gadus
morhua
Arni Kristmundsson. Sigurður Helgason, Matthías Eydal, Slavko H.
Bambir
Tilraunastöð H1 í meinafræði að Keldum
arnik@hi.is
Inngangur: Undanfarin ár hefur þorskeldi verið stundað við
ísafjarðardjúp. Seiði á fyrsta aldursári eru veidd og alin í strand-
kerjum frá hausti til næsta vors og þá flutt í sjókvíar til eldis í
sláturstærð. Samhliða villiseiðum er alinn nokkur fjöldi seiða af
eldisuppruna. Fjöldi fiska í eldinu hefur aukist jafnt og þétt, úr
60.000 fyrsta árið í um 1 milljón nú seinustu ár.
Markmið verkefnisins var að fylgjast með heilsufari nokkurra
árganga fiska allan eldisferilinn.
Efniviður og aðferðir: Reglubundin sýnataka var á fiski úr kerjum
og sjókvíum. Auk þess voru fiskar rannsakaðir ef óvenjumikilla
affalla gætti. Fiskar voru krufðir, sjúkdómseinkenna leitað og
bakteríur ræktaðar á blóðagar (2% NaCI) úr sýktum líffærum.
Niðurstöður: I ljós kom að bakterían Aeromonas salmonicida
undirteg. achromogenes er veldur kýlaveikibróður, var tíður
sjúkdómsvaldur. Blóðsókn, blæðingar í roði, uggum, tálknlokum,
tálknum, munnsvæði og augum svo og í ýmsum innri líffærum eins
og lifur og hjarta voru algeng einkenni. Bólguhnúðar í tálknum og
innri líffærum, einkum í hjarta, voru einnig áberandi.
I keraeldinu bar lítið á kýlaveikibróður fyrstu árin, en er á leið
varð veikin þar viðvarandi. I kvíaeldinu hefur sýkin verið meira
eða minna viðvarandi í öllum árgöngum. Endurtekin lyfjagjöf
hefur reynst nauðsynleg.
Alyktanir: Jafnhliða auknu umfangi eldis hefur kýlaveikibróðir
valdið vaxandi vanda, bæði í kerjaeldi og í sjókvíum. Þetta er
ólíkt reynslu annarra þjóða sem stunda þorskeldi, en þar hefur
kýlaveikibróðir ekki enn valdið teljandi tjóni. Sjúkdómsfaraldrar
tengjast hér jafnan ýmsum streituvöldum svo sem óhagstæðum
umhverfisaðstæðum. Sýkin er ekki síst alvarleg fyrir þá sök að
gegn henni eru ekki enn tiltæk bóluefni.
Þakkir: Verkefnið er styrkt af AVS sjóði sjávarútvegsráðuneytis-
ins.
V 91 Óþekkt hnísildýr í hörpuskel, Chlamys islandica, við
ísland. Orsök affalla í stofninum?
Arni Kristmundsson. Sigurður Helgason, Slavko H. Bambir, Matthías
Eydal
Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum
arnik@hi.is
Inngangur: Mikil afföll hafa orðið á hörpuskel við ísland síðustu
ár, einkum í eldri skel (>5sm). Stofnvístalan er nú aðeins um 20%
af meðaltali áranna 1996-2000. Markmið verkefnis er að rannsaka
hvort sjúkdómar eigi þátt í afföllunum.
Efniviður og aöferðir: Frá árinu 2002 hafa staðið yfir rannsóknir
á hörpudiski úr Breiðafirði frá nokkrum veiðsvæðum á mis-
munandi árstímum. Einnig hafa verið rannsakaðar skeljar úr
Arnarfirði, Hvalfirði. Hugsanlegir sjúkdómsvaldar eru greindir,
Læknablaðið/fylgirit 53 2006/93 111