Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Page 46

40
TIMARIT MALS OC MENNINGAR
Bandaríkjanna og átt í hörðum útistöðum við einsýnustu sérrétt-
indamennina, sem voru allsráðandi 1920—1932. Þó virðist jafn-
vel innan hans eigin embættismannahóps bóla á hinni fyrri stefnu
í utanríkismálum nú allra síðustu mánuðina. Oðruvísi verða naum-
ast skilin þau furðulegu atvik, sem gerzt hafa í Norður-Afríku, þar
sem ýmsir yfirlýstir fjandmenn lýðræðisins og svikarar við franska
lýðveldið voru efldir til valda gegn de Gaulle og meirihluta frönsku
þjóðarinnar. Hefur þessi stefna, eftir að ekki tókst að skýra hana
með hernaðarnauðsyn einni, í ýmsum blöðum Bandaríkjanna verið
kennd einstökum embættismönnum í utanríkisþjónustunni og feng-
ið harða dóma hjá almenningi vestra og í Englandi. Og virðist nú
sem betur fer vera að greiðast úr þessum málum, sem eru hin þýð-
ingarmestu í sambandi við sjálfsákvörðunarrétt þjóðanna að strið-
inu loknu.
Með hliðsjón af því, er að framan greinir, liggur nærri fyrir oss
íslendinga að spyrja: Megum vér treysta efndum á samningi Banda-
ríkjanna við oss um óskorað sjálfstæði, brottflutning hers og flota
o. s. frv. að stríðinu loknu, ef sérréttindastefnan frá 1920—1932
skyldi komast aftur til valda þar í landi strax eftir stríð?
í þessu sambandi er injög mikilsverð sú staðreynd, að annað
stórveldi, Bretland, sem einnig hefur ávallt verið oss vinveitt, hefur
líka viðurkennt sjálfstæði Islands, og víst má telja, að sams konar
viðurkenningu séu öll önnur ríki í flokki Bandamanna reiðubúin að
veita oss. Þá er aðstaða íslands stórum betri vegna þess, að vér
erum utan við Monroesvæðið og höfum ávallt bæði landfræðilega.
menningarlega og viðskiptalega talizt til Evrópu. Loks má ætla, að
enginn stjórnmálamaður Bandaríkjanna leyfi sér nokkru sinni að
rifta samningi, sem hinn mikli og dáði forseti þeirra hefur hátíð-
lega undirritað.
Má því vissulega ætla, að vér getum örugglega treyst sjálfstæðis-
viðurkenningu Bandaríkjanna og Bretlands, en þó að einu til-
skildu: Að vér Islendingar höldum sjálfir fast og einarðlega við
rétt vorn og skilyrðislausa kröfu um fullkomið sjálfstæði og þar af
leiðandi um brottflutning alls herafla úr landinu strax að lokinni
styrj öld.
Vera má, að einhverjum heiðraðra lesenda finnist það ganga ó-