Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Blaðsíða 12

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
að deyja af barsmíðum fallhlífahermannanna, ef ég ætti að láta lífið, spurði
ég sjálfan mig hvort það væri ekki grunur um nálægð dauðans, sem kæmi
mér til að finna þessi „rök“. Að deyja til að deyja, var ekki hetra að það
yrði nú þegar og án þess að eiga það á hættu að hjálpa böðlunum? Ég reyndi
að hugsa eins rólega og ég gat, og ég komst að þeirri niðurstöðu, að þeir
mundu hvort sem væri ekki taka til við mig aftur fyrr en morguninn eftir í
fyrsta lagi, og ég hefði því ennþá tíma til að drepa mig, ef það væri nauðsyn-
legt. Mér var einnig ljóst að ég var ekki í eðlilegu ástandi og að ég þurfti að
hvílast til að geta hugsað betur.
Eg svaf til morguns. Nóttin hafði rekið út hitasóttina og með henni óttann
frá kvöldinu áður. Ég var skyndilega lireykinn og glaður að hafa ekki látið
undan. Ég var viss um að ég mundi enn standast raunina, ef þeir byrjuðu
aftur, að ég mundi berjast þar til yfir lyki, að ég færi ekki að auðvelda þeim
verkið með því að stytta mér aldur.
Um nónbilið var ég fluttur aftur yfir í hitt húsið og í klefann, sem ég hafði
áður verið í, en ég var þar ekki lengi. Um kvöldið var ég látinn fara sömu
leið aftur í „skápinn“, þar sem ég var aðra nótt. Af samtalsbrotum, sem ég
heyrði á göngunum, fékk ég skýringu á þessum skipunum og gagnskipunum:
Það var búizt við nefnd í heimsókn (ég veit ekki hvaða nefnd). Hún átti ekki
að fá að sjá mig. Ég var því „falinn“ í hinu húsinu, sem raunverulega tilheyrði
ekki „skipulagsstöðinni“ og var einungis íveruherbergi fyrir fallhlífahermenn
og matsalur.
Mér leið betur og ég gat risið upp og staðið í fæturna. Ég fann á breyttu
viðmóti fallhlífahermannanna, að þeir höfðu „á íþróttamannsvísu“ kunnað
að meta þögn mína. Stóri fallhlífarhermaðurinn úr flokki Lo . . . hafði sjálfur
breytt um framkomu. Hann kom einn morgun inn í klefann til mín og sagði:
„Höfðuð þér verið píndur í andspyrnuhreyfingunni?“
„Nei, þetta er í fyrsta sinn,“ svaraði ég.
„Það er vel af sér vikið,“ sagði hann, eins og sérfræðingur. „Þér eruð
harður af yður.“
Um kvöldið kom annar, sem ég þekkti ekki, lítill og ljóshærður, talaði með
norðurfrönskum málhreim, nýliði. Hann sagði brosandi út undir eyru: „Sko,
ég sá það allt saman, ha! Faðir minn hefur sagt mér frá kommúnistum í and-
spyrnuhreyfingunni. Þeir deyja, en segja ekkert. Það er vel af sér vikið!“
Ég horfði á þennan mann, sem hafði einkar aðlaðandi andlit, en gat talað
um píslarstundir mínar eins og um kappleik, sem hann minntist, gat komið til
mín kinnroðalaust og óskað mér til hamingju, eins og um væri að ræða hjól-
346