Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Blaðsíða 88

GRETTISFÆRSLA
Lesendum bókar Jóns Helgasonar, Hand-
ritaspjalls, mun leika forvitni á að
frétta af viðureign Olafs Halldórssonar við
Grettisfærslu. Jón segir þar frá sorglegum
afdrifum þessa kvæðis, sem urðu þau að
það var skafið burt úr því eina handriti
sem það befur varðveitt svo kunnugt sé.
Handritið (AM 556 a—b, 4to) hefur m. a.
að geyma Grettis sögu og endar hún þar á
þessum orðum: „Lýkur hér sögu Grettis
Ásmundarsonar á fræði því er Grettisfærsla
heitir og Isfirðingar gjörðu þá er þeir
höfðu handtekið Gretti Ásmundarson, en
margir hafa síðan við aukið mörgum kát-
ligum orðuni; er þetta upphaf á:“. En hér
hefur skafarinn byrjað sitt skemmdarverk
og verður nú ekki annað greint af þessu
„fræði“ (kvæði) en „einstakir stafir eða
jafnvel eitt og eitt orð á stangli". Og Jón
bætir við að sennilega hafi eitthvað þótt
lóttúðugt eða klúrt í kvæðinu og skemmd-
arseggnum hafi tekizt það sem hann ætlaði
sér — að aftra því að aðrir gætu framvegis
lesið þetta hneykslanlega kvæði. En í neð-
anmálsgrcin sem bætt er við eftir að bókin
er komin í próförk hefur Jón fréttir að
færa, nýjar ljósmyndir (teknar við útfjólu-
bláa birtu) hafa nú afhjúpað ýmislegt sem
áður varð ei greint og Ólafur Halldórsson
er nú að glíma við þetta og má vænta þess
að brátt verði skýrt frá árangrinum á
prenti.
Ólafur hefur nú leyst frá skjóðunni og
hirt grein urn Grettisfærslu í nýútkomnu
ritgjörðasafni sem gefið er út af Árnanefnd
undir ritstjórn Jóns Helgasonar.1 i Greinin
er á ensku, — rúmlega 28 blaðsíður. Verð-
1 Bibliotheca Arnamagnæana, Vol. XX,
Opuscula, Voi. I („bestáende af mindre
tekstudgaver og afhandlinger udarbejdede
ur hér sagt nokkuð frá niðurstöðum hans,
þar eð þess er ekki að vænta að allir þeir
sem áhuga liafa á þessu efni, eigi kost á að
lesa ritgjörðina sjálfa.
Skemmst er af að segja að Ólafi telst svo
til að kvæðið hafi verið alls næstum 400
ljóðlínur. Það var skrifað á þremur blað-
síðum, en útfjólubláa ljósið kemur að engu
gagni við þá fyrstu og verður nú ekkert les-
ið af henni. (Ástæðan er sú að fyrir um
það bil einni öld hefur fræðimaður nokkur
makað einhverjum áburði á blaðsíðuna í
því skyni að skýra letrið, en árangurinn
varð sá einn að spilla því sem annars hefði
mátt lesa í áður nefndri birtu). Ólafur hef-
ur að mestu leyti getað ráðið fram úr því
sem stendur á hinum tveimur og fyllir það
efni hálfa þriðju blaðsíðu í ritgjörð hans
(og hefur hann þá fyllt rúm ólæsilegra stafa
með jafn- eða álíka mörgum núllum).
Kvæðið hefur verið líkast þulu og byrjar
á þessum orðum (þeim einu sem lesin verða
á fyrstu blaðsíðunni): Karl nam at búa /
beint má því ... Á 2. bls. er í fyrstu talið
upp hvað Grettir kunni til verka og er all-
slitrótt það sem lesið verður, m. a.: hann
kann erja / og korn ... at (berja?) / ... ok
haga vel plógi / hann kann at slá / ok at
raka ljá, / vera í hlaupi / ok bera ...
hrundum. / Margt kann Grettir vel at
vinna; / hann kann malt mala meyjum ...
/ Ok ná í búsmala. / Miklu kann Grettir
fleira vel at vinna: / hann greiðir fyrir gest-
um (?) / ok gefur hestum, / dr>kk at
blanda / ... eld kynda / ... / lásu at lúka
/ ok at lita dúka; / við eld at húka / ok
vekja upp púka, / láta fræði(?) fjúka / ok
i eller i tilknytning til Det Arnamagnæ-
anske Institut og Den Arnamagnæanske
Kommissions Ordbog").
422