Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Blaðsíða 86

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAtl
Eyrbyggja saga
útgefandi: The University of
Nebraska Press, 1959
and the American Scandinavian
Foundation;
þýðandi Paul Schach;
L. M. Hollander þýðir kvæðin
og ritar formála.
Asíðasta ári kom út í Bandaríkjunum
ný, vönduð þýðing af Eyrbyggju, og
hafa tveir prófessorar þar í landi annazt
hana. Lee M. Hollander er prófessor í ger-
mönskum fræðum við háskólann í Texas og
kunnur íslenzkum fræðimönnum m. a. af
þýðingum á Eddukvæðum og dróttkvæðum.
fornskálda. Að þessu sinni kemur hann enn
fram sem ljóðaþýðandi. Mjög eru skiptar
skoðanir á heimildagildi eða sannfræði ís-
lendinga sagna, eins og kunnugt er, en allir
eru þó á einu máli um það, að Eyrbyggja
geyrni margt fornra minna. Vísur hennar
eru margar fornlegar, og enginn hefur gerzt
svo djarfur að ætla þær yfirleitt til orönar
á annan liátt en sagan greinir. Siðustu 600
ár hafa fæstir lesið þennan skáldskap sér
til teljandi yndisauka, en lofað honum að
fljóta með sögunni og eiga fyrir það skyld-
ar þakkir. Þýðingar slíkra kvæða á erlend
mál eru miklum erfiðleikum bundnar, og ég
er alls ekki dómbær um verk L. M. Hol-
landers, þýðingar hans á vísum Eyrbyggju,
en skal tilfæra hér eitt dæmi, 35. vísu.
Böð varð í Bitru,
bráð hygg þar fengu
görvi gnógs styrjar
gjóðum sigrfljóða;
lágu lífs vanir
leiðendr hafreiðar
þrír fyr þrekstæri;
þar fekk hrafn væri.
Battle was in Bitra;
bounteous food gave there
the brisk battle-lord to
birds-of-valkyries.1
Of life reft lay there
leaders-of-seasteeds,2
vikings three, by victor
vanquished. He ravens battened.
I útgáfu ísienzka fornritafélagsins IV. b.
bls. 168 er þessi vísa skýrð á þennan hátt:
„Orusta varð í Bitru; ég hygg, að hermað-
urinn hafi veitt liræfuglunum þar nóga
bráð; þrír víkingar lágu lífi sviptir fyrir
hinum dáðríka manni; þar fekk lirafn æti.“
Þýðing W. Morris á sömu vísu:
Fight fell there in Bitter;
The rnaker of stir meseents
For the ehoughs of the war-maidens
Brought honte the quarry.
Three leaders of sea-wain
Lay life-void before him,
The fanner of fight-pith.
There Raven gat resting.
L. M. Hollander fylgir dyggilega efni
vísnanna og háttum; mál hans virðist Ijóst
og auðskilið, en ég hef ekki vit á því, hvort
þýðingar hans hafa skáldskapargildi; þær
eru mér hugþekkari en margar aðrar þýð-
ingar íslenzkra fomkvæða, sem ég hef lesið.
Fyrir fáurn árum dvaldist Paul Schach
hér á landi nokkrar vikur að sumri, ferðað-
ist unt slóðir Eyrbyggju og var um skeið á
Helgafelli. Hann er prófessor í germönsk-
um fræðum við háskólann í Nebraska og
vel að sér f íslenzkri tungu. Árið 1892 kom
út ensk þýðing á Eyrbyggju eftir enska
skáldið W. Morris og Eirík Magnússon
(Saga I.ibrary, Vol. II.) Þeim þótti ekki
sæma að þýða íslendinga sögur á nútíma
mál og fyrntu stíl sinn. Ilvernig sem sú
þýðing hefur þótt takast á sínum tíma, þá
eru erlendir þýðendur nú yfirleitt fallnir
frá því að snara íslenzkum fornsögum á
1 Kenning for ,raven‘; 2 Kenning for
,warriors‘.
420