Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Blaðsíða 31

AÐ SELJA SJÁLFBLEKUNG OG HATA MANNKYNIÐ
sagði mér írá sinfóníuhljómsveitinni í Lyon og hljómsveitarstjórunum þar.
En hann dreymdi um það eitt að fara á veiðar upp í fjöll, vera þar einn, langt
frá iðandi lífi, baksi og braski mannfólksins.
Þegar ég var staðinn upp af sófanum, þar sem við sátum, stóð hann einnig
upp og hélt áfram að tala, því hann gat ekki hætt að tala. Honum lá eitthvað á
hjarta. Hann hafði sagt mér, að hann hefði verið uppvaxtarár sín á Italíu.
Hann hafði verið Itali, þótt hann væri af frönskum foreldrum. En það var svo
langt síðan hann hafði verið Itali að hann var að mestu búinn að gleyma
ítölskunni. Ef til vill hafði hann viljað gleyma henni. Hann hafði farið í stríð-
ið fyrir ítali. Honum var mikið í mun, að ég vissi það. Hann þurfti að létta á
hjarta sínu. En hversvegna vildi hann opna hjarta sitt fyrir ókunnugum
manni? Var það ef til vill af því hvað ég var horaður? Hugsaði hann ef til
vill einsog gamla konan á hótelinu mínu í París, sem sagði við mig þegar ég
kom aftur frá Italiu: Þér hafið horazt. Maður hlýtur að þjást mikið, að horast
svona mikið á ekki lengri tíma. Ég sagði: Það er af því mér gengur svo erfið-
lega að borða ítalskan mat. Hún sagði: Maður hlýtur að þjást mikið, að hor-
ast svona. Ég sagði: Það er maginn. En hún lét sem hún heyrði það ekki.
Hann kom alveg að mér, litli maðurinn, til að ég hlustaði á það sem hann
var að segja, einsog hann héldi að ég mundi varla taka eftir orðum hans í
óþolinmæði minni að komast burt, en hlusta með öðru eyranu af einskærri
kurteisi. Hann horfði allt í einu hvasst á mig, tók létt í boðunginn á jakkanum
mínum og sagði:
Ég hata! ... þekkið þér sögnina hair, að hata?
Já, sagði ég.
Þá sótti hann í sig veðrið, safnaði lofti í lungun einsog söngvari eða blásari,
án þess að reyna á sig, og hvíslaði því sem hann vildi segja, þannig að það
smó í gegnum mig einsog bitvopn, sem lætur eftir sig óafmáanleg ör, hversu
vel sem annars tekst að búa um sárið og græða það:
Ég hata mannkynið!
Hann stóð þama fyrir framan mig og sannfæringarkrafturinn í svip hans
var slíkur að ég gat ekki dregið í efa, að hann talaði af fullri hreinskilni, og
þó fannst mér, þarna sem ég stóð andspænis honum, andspænis þungum orð-
um hans, að einu hefði hann gleymt, sem sé því að hann var að tala við mig,
því mér fannst ég vera mannkynið, og ég var viss um að hann hataði mig ekki,
enda þótt ég væri mannkynið. Það var í rauninni ekkert hatur í augum hans,
það var ekkert hatur í röddinni, einungis þungi og sannfæringarkraftur — og
sorg.
365