Tímarit Máls og menningar - 01.06.1984, Síða 69

Árni Óskarsson
„Bettah Nevah Come“
Reggítónlistin og umhverfi hennar
Jamaíka er græn og frjósöm eyja í Karíbahafinu, fyrrum nýlenda Breta er
hlaut sjálfstæði árið 1962. Landið er ákaflega vanþróað í atvinnumálum.
Helstu útflutningstekjur eru af báxítvinnslu, sem er í höndum bandarískra
og kanadískra fyrirtækja, landbúnaði og ferðamannaþjónustu. 21 fjölskylda
hefur tögl og hagldir í stærstum hluta efnahagslífsins í landinu. Stærstu
fyrirtækin eru í eigu Gyðinga, hvítra manna og fólks af líbönskum, sýr-
lenskum og kínverskum uppruna, en svertingjar, sem eru 80% hinna 2,2
milljóna er landið byggja, eiga nær engin ítök í þeim. Stéttaandstæður
birtast í glæsilegum einbýlishúsahverfum og lúxushótelum annars vegar og
hins vegar í víðfeðmum kofabyggðum fátæklinganna. Kynþáttahatur er
landlægt og hefur iðulega leitt til víðtækra óeirða. Stjórnmálabaráttan
minnir um sumt á skærur milli bófaflokka þar sem tveir stærstu flokkar
landsins hafa á sínum snærum vopnaðar sveitir. Talið er að í kosningabar-
áttunni 1980 hafi um 700 manns verið drepnir af sveitum þessum, flestir
fátæklingar. Hér á eftir verður stiklað á stóru í stjórnmálaþróun á Jamaíka
sl. 15 ár og fjallað um það sem eyjan hefur einkum getið sér frægð fyrir á því
tímabili, reggítónlistina og þær menningarhræringar sem henni tengjast.
„Lýdræóislegur sósíalismi“ Manleys
Á árunum 1972 — 1980 sat Þjóðarflokkur alþýðunnar, The People’s Na-
tional Party, við stjórnvölinn á Jamaíka undir forystu Michael Manleys.
Manley hugðist koma á því sem hann nefndi „lýðræðislegan sósíalisma“ en
umbótastefna hans rann á rassinn í miðju kafi. Manley tókst að vinna
kosningarnar árið 1972 með því að skírskota til almennrar óánægju vegna
vaxandi atvinnuleysis og aukins launamisréttis. Sérstaklega höfðaði hann til
pólitískrar hreyfingar blökkumanna, sem orðið höfðu fyrir áhrifum frá
Black Power hreyfingunni í Bandaríkjunum, og einnig til rastafari-hreyfing-
arinnar svonefndu. Einkunnarorð Manleys voru úr reggílagi eftir Delroy
Wilson, „Bettah Must Come“, „Bráðum kemur betri tíð“, en það urðu
reyndar ekki orð að sönnu.
299