Tímarit Máls og menningar - 01.06.1984, Blaðsíða 74

Tímarit Máls og menningar
sem tónlistarmaður í rúmlega tíu ár, fyrst í ska-tónlistinni. I textum Marleys
var fjallað um fátækt, ofbeldisverk og eymdina í Babylon, „steinsteypu-
frumskóginum“, „blóðsugunni sem sýgur blóð hinna hrjáðu". Þar er boðað
til byltingar og lýst yfir samstöðu með frelsishreyfingum í Afríku. Með
þessi yrkisefni er farið í anda rastafari-trúarbragðanna og guðinn Jah er
hvarvetna nálægur.
Boðskapur Marleys féll vel í kramið í því pólitíska andrúmslofti sem ríkti
á fyrri hluta stjórnartímabils Manleys. Ráðamönnum var líka orðið ljóst
hvílíkt aðdráttarafl Marley var orðinn. I októbermánuði 1976 komu nokkrir
útsendarar Þjóðarflokksins að máli við hann og báðu hann að koma fram á
útitónleikunum „Smile Jamaica“ sem menntamálaráðuneytið ætlaði að
gangast fyrir þann 5. desember. Engin pólitík átti að vera með í spilinu en
það var þó engin tilviljun að kosningar áttu að fara fram nokkrum dögum
síðar, þann 16. desember. Marley, sem aldrei hafði blandað sér í pólitíska
flokkadrætti, lét til leiðast. Sú ákvörðun reyndist hins vegar dýrkeypt.
Þremur dögum fyrir tónleikana réðist sveit manna á snærum Verkamanna-
flokksins með skotvopnum inn á heimili Marleys og sýndi honum banatil-
ræði. Hann og kona hans, söngkonan Rita Marley, sluppu með minni háttar
meiðsl en tveir vinir þeirra hlutu alvarleg skotsár. Marley og kona hans
mættu á sviðið 5. desember vafin sárabindum. Bob Marley lýsti því yfir að
hann mundi flytja eitt lag. Það var 90 mínútna útgáfa af lagi hans, „War“,
þar sem hann segist vilja deila með öðrum því sem lífið hafi kennt sér, að þar
til grundvallarmannréttindi verði öllum tryggð, heyi menn alls staðar stríð.
En draumsýnir Bob Marleys áttu eftir að rekast enn frekar á raunveru-
leikann. Marley kom í fyrsta sinn til Afríku síðla árs 1978. Hann hélt til
fyrirheitna landsins, Eþjópíu, og hugðist vitja grafar guðsins sjálfs, hans
hátignar Haile Selassie I, Ras Tafari, sem hann hafði mært í fjölmörgum
söngvum. Það sem við honum blasti var nokkuð á aðra lund en hann hafði
ímyndað sér. Styrjöld hafði geisað við nágrannaríkið Sómalíu og hvarvetna
blasti við eymd og örbirgð. Marley komst að því að Haile Selassie hafði
látist í ónáð og gröf hans var ekki einu sinni merkt. Enginn minnisvarði
hafði verið reistur og Eþjópíubúar sýndu hinum látna einræðisherra opin-
skáa fyrirlitningu þegar á hann var minnst.
Marley, sem lést árið 1981, var fyrsta popstjarna Þriðja heimsins. Vin-
sældir hans náðu til allra heimsálfa. T. d. seldust sumar hljómplötur hans í
þúsundum eintaka hér á landi. I Vestur-Indíum er hann dýrkaður sem
mikill spámaður. Enda þótt þeir pólitísku valkostir sem hann boðaði í
textum sínum væru heldur óraunsæir kemur þar fram einlæg samúð með
lítilmagnanum og þar er að finna beinskeytta gagnrýni á þær félagslegu
aðstæður sem hann ólst upp við.
304