Tímarit Máls og menningar - 01.12.1999, Qupperneq 84

JÓN VIÐAR JÓNSSON
an við mörk hins afkára.“ Helga Sæmundssyni finnst einnig full lítill húmor í
sýningunni og kennir það einkum þýðingu Helga Hálfdanarsonar, sem hann
segir þó vandaða og nákvæma.39 Neikvæðastur er Agnar Bogason, sem sér
fátt gott við verk Strindbergs, finnst þema þess orðið „útþvælt" og „óraun-
hæft“, og harmar að „L.R. skuli nú á tímum eyða sínum bestu leikkröftum á
þessa hryggðarollu Strindbergs.“40
Eins og fyrri Strindberg-sýningar, sem hér hefur borið hæst, var þessi
hljóðrituð og flutt í útvarp. Svo ég vísi enn til þess sem mér finnst sjálfum, á
ég bágt með að trúa því, að ég hlýði þar á sama leikviðburð og gagnrýnendur
skrifa um (minning mín af sýningunni sjálffi er óljósari en svo að nokkurt
hald sé í). Almennt séð voru þeir á einu máli um að Gísli Halldórsson skilaði
afburðaleik í hlutverki kapteinsins, en létu mun síður heillast af leik þeirra
Helgu og Þorsteins. í útvarpsleiknum leiðist Gísli að mínum dómi út í gróf-
gerðan yfirborðsleik, einkum í hinum tilfinningaþrungnu köflum verksins,
á meðan Helga ber af mótleikurum sínum með hófstilltri og afar nærfærinni
lýsingu á sálarkvöl Alice. En víst er það gömul saga og ný, að leikurum veitist
örðugt að flytja persónusköpun af sviði yfir í útvarp, þar sem þarf að beita
allt annars konar meðulum, og stundum eins og þetta eigi ekkert síður við
um leikara sem hafa að öðru jöfnu mikla leikni í útvarpsleik. Ekki þarf að
hafa mörg orð um, að í þeim hópi var snilldarleikarinn Gísli Halldórsson, þó
að hér brygðist honum smekkvísin.
Um Föðurinn anno 1987 mun ég ekki gerast margorður. Þar voru þau
Sigurður Karlsson og Ragnheiður Elva Arnardóttir í hlutverkum Adolfs og
Láru. Þá sýningu sá ég ekki og hef því ekki annað við að styðjast en prentaða
leikdóma og vitnisburð annarra áhorfenda. Blaðadómar voru almennt
vinsamlegir, en þó ekki afdráttarlausir um leik þeirra Sigurðar og Ragn-
heiðar; hvorugt þeirra hlaut a.m.k. einróma lof dómenda.41 Jafnt blaðadóm-
arnir sem ummæli Sveins Einarssonar leikstjóra benda til, að leitast hafi
verið við að milda lýsingu Láru, a.m.k. segir Sveinn í viðtali við Þjóðviljann,
að „klisjan um kvenhatur Strindbergs sé ekki lykillinn að því að setja upp
verk hans núna“ og í Morgunblaðinu orðar hann það svo, að hafi Strindberg
hatað konur „þá var það sprottið af mikilli ást“.42 Fannst leikdómara
Tímans, Gunnari Stefánssyni, fullmikið skorta á djöfulskap Láru, þó að hann
segðist að öðru leyti sáttur við leið leikstjórans, og Jóhann Hjálmarsson kvað
lítið hafa orðið úr samleik milli Sigurðar og Ragnheiðar Elvu.43 Sverrir
Hólmarsson var ekJú sammála því, en var þó ekkert yfir sig hrifinn af túlkun
Ragnheiðar Elvu, sem hann vildi m.a. kenna hlutverki og höfundi.44
Það er óneitanlega dapurleg tilhugsun, hversu fáar af bestu leikkonum
okkar hafa fengið að glíma við fröken Júlíu. Að vísu hefur leikurinn þrisvar
82
www.mm.is
TMM 1999:4