Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Qupperneq 44

ODDVÖRJOHANSEN
ins menntamaður mætti setja orðið listamaður. Listamaðurinn stingur af.
Flýr í einhvers konar útlegð. Ef ekki líkamlega útlegð þá andlega.
Liðhlaupar eru yfirleitt skotnir á staðnum. Það er þó ekki gert við lista-
menn nú á ff iðartímum. Dálítið annað er gert. Þeir eru látnir svelta hægt. Og
einmitt vegna þess að listamenn eru liðhlaupar samfélagsins er það skoðun
Tikkanens að engin ábyrgðarfull ríkisstjórn sé tilbúin til að fórna of miklum
peningum í menntun og listir.
Það er þó mín skoðun að á þessum árum hafi átt sér stað hugarfarsbreyt-
ing hvað þetta varðar - líka hér í Færeyjum.
William stofnaði fjölskyldu. í tíu ár gegndi hann herskyldu sinni sem for-
stjóri hins gamla fyrirtækis, en þó án sýnilegs árangurs. Fyrirtækið fór á
hausinn. Sama dag mætti hann móður minni sem harmaði það sem hafði
gerst. Hann svaraði: „Þetta er hamingjuríkasti dagur lífs míns.“
Willam hafði í hjarta sínu fyrir löngu gerst liðhlaupi. Nokkrum árum áður
hafði hann misst sinn besta vin, Jörgen-Frantz Jacobsen. Þeir gátu ekki án
hvors annars verið, þeir voru eins konar skriftastóll hvors annars þar sem
þeir gátu lagt spilin á borðið á þann hátt sem maður sér ekki oft milli vina.
Ég tel að dauði Jörgen-Frantz hafi leitt til skriftarkreppu hjá William.
Hann var 38 ára gamall og næstu árin hefðu að öllu óbreyttu átt að vera há-
punkturinn á ritferli hans. En þögnin umlykur hann. I ellefu löng ár verður
hlé á útgáfu á verkum hans.
Það er hins vegar á þessum árum sem hann gerist sá myndlistarmaður sem
við þekkjum. Þúsundir teikninga, grafíkmynda, málverka og sviðsmynda
fyrir leikhús verða til.
Hann innréttar stóra vinnustofu í byggingu sem kailast Perlan og þar er
öllum listaspírum meira en velkomið að vinna. Hér - í Perlunni - málaði til
dæmis hinn mikli málari okkar Sámal Joensen-Mikines sínar frægu myndir
„Jarðarförina“ og „Við Báruna“, auk fleiri kraftmikilla verka.
William Heinesen var flúinn. Inn í töfrahringinn þaðan sem hann skaut sín-
um listrænu örvum með öruggri hendi.
Og það er víst hér - inni í töfrahringnum - sem hann berst í bökkum tjár-
hagslega. Hinn listræni árangur hans tryggir ekki alltaf salt í grautinn. Þar að
auki er hann nokkurs konar „hellisbúi“ og hefur ekki hæfileika til að koma
sér á framfæri með fýrirlestrum eða öðru slíku.
Salt í grautinn eða ekki salt í grautinn.
Það er staðreynd að á þessum árum er það aðeins lítill hópur Færeyinga
sem les bækur hans. Fyrir því eru ýmsar ástæður:
42
malogmenning.is
TMM 2000:3