Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2006, Síða 75

70
Tímarit um menntarannsóknir, 3. árgangur 2006
Er „menningarlæsi“ ungs fólks að breytast?
fékk þrjár. Eftirfarandi persónur Halldórs
Laxness fengu 1 atkvæði en sú fyrstnefnda
tvö: Bjartur í Sumarhúsun, Ólafur Kárason
ljósvíkingur og Salka Valka. Mun færri
kvenpersónur en karlpersónur voru nefndar
sem uppáhaldspersónur og engin kvenpersóna
stóð uppúr í vinsældum: Lína langsokkur var
tilnefnd fjórum sinnum, en næstar komu Betty,
Bridget Jones, Korka, Hermione Granger og
Rauðhetta með 2 tilnefningar hver.
4. rannsóknarspurning: Kynjamunur
Niðurstöðurnar koma fram í mörgum töflum og
verða dregnar saman í lokakafla greinarinnar.
5. rannsóknarspurning: Breytingar á menn-
ingarlæsi og viðhorfum til íslenskrar
menningar
Hvernig var þekking nemenda á efni úr
mismunandi tegundum bókmennta, samanber
skilgreininguna á menningarlæsi, sem vísar
til þekkingar á tilteknum bókmenntum?
Þekkingarspurningarnar voru flokkaðar í
fernt, samanber 5 og 6. töflur. Til saman-
burðar eru einnig sýnd svör fólks á þrítugs- og
fimmtugsaldri við sama lista 2004–5.
Í ljós kemur að hlutfallslega flestir svara
þekkingarspurningum úr þjóðsögunum og úr
goðafræðinni rétt, enda líklega breytilegra hvað
er lesið af íslenskum bókmenntum almennt.
Megináhrif aldurs voru marktæk fyrir svör
við spurningum úr fornsögum, F(2,304)=13,27,
p<0,001. Samkvæmt Tukey– prófi var munur á
svörum 15 ára nemenda og fólks á aldrinum
45– 50 ára, p<0,01. Megináhrif aldurs voru
einnig marktæk fyrir svör við spurningum úr
íslenskum bókmenntum, F(2,304) = 64,63,
p<0,001. Samkvæmt Tukey- prófi var annars
vegar munur á svörum nemenda og fólks á
aldrinum 25– 30 ára, p<0,05, og hins vegar á
5. tafla. Hlutföll þriggja aldurshópaa sem svöruðu rétt einstökum þekkingarspurningum á mismunandi
sviðum bókmennta. (%)
10. bekkingar 25–30 ára 45–50 ára
Íslenskar bókmenntir
Í hvaða sögu er aðalpersónan kölluð Lilla-
Hegga?*** 10,1 35,0 69,0
Í hvaða bók eftir Guðrúnu Helgadóttur var fötum
einnar persónunnar stolið á meðan viðkomandi var í
sundi?***
45,5 82,0 63,0
Í fyrsta hluta Íslandsklukkunnar segir frá Jóni
Hreggviðssyni, hvað var honum gefið að sök?*** 7,0 43,0 69,0
Fornsögur
Hver sagði „Þeim var ég verst sem ég unni mest“? 33,0 37,0 53,0
Hvaða persóna Íslendingasagna barðist við drauginn
Glám og hafði sigur?** 47,5 54,0 82,0
Hvaða persónur Njálu standa fyrir
húskarlavígunum?** 24,2 33,0 47,0
Þjóðsögur
Hvers vegna hættu skessurnar tvær eftirförinni á eftir
Búkollu og stráknum? 59,8 65,0 68,0
Einn frægasti galdramaður okkar stundaði nám við
Svartaskóla og varð síðan prestur í Odda, hver var
hann?
55,3 56,0 61,0
Norræn goðafræði
Hvað hétu fyrstu mannverurnar í norrænni
goðafræði?* 42,7 59,0 59,0
Hvað lét Óðinn fyrir sopa úr viskubrunninum? 64,7 60,0 66,0
a Sjá nánar um úrtak og framkvæmd athugunar á fullorðnum í inngangi og í Guðný Guðbjörnsdóttir
(2005c). *p<0,05; **p<0,01; ***p<0,001